گزارش نشست «خوابم می یاد» / رضا عطاران: من آدم رکیکی هستم، تغییر هم نمی کنم.

 

رضا عطاران گفت: من آدم رکیکی هستم. تغییر هم نمی کنم. اما معتقدم که هیچ کدام از این مفاهیم جدای از زندگی واقعی نیست. شما هم درگیر همین مسائل هستید.

 

به گزارش آکادمی هنر، سومین نشست از هفتمین روز اکران، به فیلم «خوابم می آد» ساخته رضا عطاران اختصاص داشت. این نشست با حضور عوامل فیلم، رضا عطاران کارگردان، جواد فرحانی تهیه کننده، هومن بهمنش مدیر فیلمبرداری، فرشید احمدی صدابردار و بازیگر این فیلم مریلا زارعی، و منتقد جلسه نیما حسنی نسب برگزار شد. 

در ابتدای جلسه رضا عطاران در پاسخ به این سوال که چرا به سینما آمده است، گفت: تجربیات زیادم در حوزه کارگردانی، دغدغه حضور در سینما را برایم به وجود آورده بود. سال گذشته طرح اصلی این فیلم توسط حمید نعمت اله به من رسید، جذابیت این داستان دلیلی برای ساخت اولین سینمایی بود.

هومن بهمنش مدیر فیلمبرداری فیلم نیز در سخنان خود با اشاره به شیوه فیلمبردای که با دوربین دیجیتال اتفاق افتاد، گفت: اصحاب رسانه به مسائل فنی برای یک فیلم اهمیت نمی دهند. این فیلم امروز بر پرده سینما با مشکلات فراوانی در تصویر پخش شد. کیفیت آن چه که شما امروز شاهد بودید در تبدیلی که از دیجیتال به 35 در یک لابراتوار آماتور انجام شد، مورد رضایت هیچ‌کدام از گروه فیلمبرداری نبوده است. تبدیل فیلم در این لابراتوار بدون هماهنگی با من صورت گرفته است. امیدوارم در نسخه های بعدی این فیلم را با رنگ و لعاب و کیفیت اصلی خود ببینید.

مهران احمدی صدابردار این فیلم نیز در اعتراض به کیفیت صدای سالن های اکران گفت: ما اسیر مشکلات سالن ها هستیم. هر سالن سینمایی دارای یک نوع کیفیت صداست.  امیدوارم روزی به یک استاندارد مشخصی برای تمام سالن ها برسیم.

در ادامه جلسه نیما حسنی نسب منتقد این جلسه با اشاره به سابقه مفصل رضا عطاران که با کیفیت و کمیت قابل قبولی بوده است، افزود: رضا عطاران به دلیل این سابقه طولانی و کیفیتی که از کارهای خود در ذهن مخاطب ایجاد کرده است، بیشتر مورد قضاوت قرار می گیرد. مخاطبان عطاران، او را با بازی ها و کارگردانی های متعددش در تلویزیون می شناسند، پس حالا عطاران در قاب سینمای ایران به عنوان کارگردان اولی شناخته نخواهد شد.

حسنی نسب در ادامه افزود: فیلم «خوابم می آد» دو قسمت دارد. قسمت اول این فیلم که با لحن همیشگی عطاران است و مربوط به قبل از سرقت می شود، قدرت و تخصص او را می رساند. کارگردان این فیلم در بیان جزئیات و مسائل ریزبینانه زندگی های معمولی تبحر و ویژگی خاصی دارد. این تبحر در یک سوم اولیه فیلم نیز در دکور،  طراحی لباس، چهره و دکوپاژ، دیالوگ ها و طنز های موقعیت و کلام، کاملا موفق عمل کرده است. اما در نیمه دوم فیلم با بیان یک آدم ربایی فانتزی از فضای تخصصی کارگردان خود دور شده و طنز رئال عطاران در نیمه دوم فراموش می شود و تفاوت فاحشی را ایجاد می کند. حتی به نظر می رسد که نیمه انتهایی فیلم در تلاش برای پهلو زدن به فیلم های خارجی است. این اتفاقات کیفیت فیلم را دچار مشکل و تناقض می کند.

 

عطاران در پاسخ به حرف‌های حسنی نسب گفت: هر حرفی را که دیروز در صحبت هایم به نیما گفتم حالا در تحلیل هایش استفاده می کند. این تغییر لحن به صورت کاملا آگاهانه ای بود. سعی کردم با تغییر مسیر شوخی هایی که ابتدای فیلم بود و نشانه هایی از کار اصلی رضا عطاران را داشت، به تفاوتی تازه دست یابم. هرچند متعتقدم این اشکالی که در تغییر مسیر اتفاق افتاده است به خاطر حضور رضا عطاران است. اگر «خوابم می آد» فیلم کس دیگری جز من بود، این تغییر پذیرفته می شد. شناخت و پیش زمینه ای که نسبت به من وجود داشته است دلیل اصلی این ناراحتی است. هدف اصلی ساخت اثر متفاوتی بود که در بخش دوم دیدید. اگر در قسمت اول شاهد فیلم عطارانی بودید، به این خاطر بود که می خواستم تماشاچی خود را که با ذهنیت به سالن آمده است در سالن نگه دارم. از طرفی پایان مرگ برای یک کمدی نشان از یک تفاوت است. آن چه که از عکس العمل های تماشاچیان سالن دیدم همان انتظاری بود که از روند فیلم داشتم. پس باز هم معتقدم این پایان برای فیلم لازم بوده است.مسئله اصلی تفکری است که نسبت به ایجاد تفاوت دارم، و فکر می کنم باز هم تجربیاتی از این دست انجام دهم.

کارگردان «خوابم می آد» در پاسخ به خبرنگار خبرگزاری نسیم، مبنی بر استفاده از شوخی های رکیک که در تمام آثار وی مشاهده می شود، گفت: من آدم رکیکی هستم. تغییر هم نمی کنم. از نظر من خیلی از این مواردی که شما به عنوان شوخی رکیک ازش یاد می کنید مسائلی است که در تمام زندگی شما در جریان است. هیچ کدام از این بخش ها مثل فحش دادن و مسائل جنسی، مواردی نیست که نخواهیم از آن ها صحبت کنیم. هرچند که باید بگویم نگران نباشید من متعلق به سینمای سخیف هستم.

حسنی نسب در واکنش به صحبت این خبرنگار گفت: تصویر سینمای ما در کمدی و غیر کمدی شبیه جامعه ای نیست که در آن زندگی می کنیم. هیچ کدام از ما نه آنقدر با ادب هستیم و نه آدم هایی با اصول اخلاقی که از این شوخی ها ناراحت شویم و آن ها را رکیک بخوانیم. اگر شما به ادبیات شفاهی و مکتوب کشورمان هم دقت کنید چنین شوخی‌هایی در تمام سطور مستطر است. بهتر است با این انتقادها، کسی را که توانسته با حرکت به روی لبه تیز این تیغ، با هوشمندی و ذکاوت خود از یک جریان معمول گذر کند و در یک کمدی معین شناخته شده، پایانی رادیکالی را انتخاب کند، اجازه ایجاد تغییر را بدهید. کسی که  از این فضای شسته رفته و قاعده‌مند کمدی دور شده، نیازمند در اختیار داشتن فضایی برای ادامه راه است. از نظر من نمونه های اخلاقی این گونه شوخی‌ها در کمدی‌های اینچنینی دیده می شود.

بهمنش نیز در پاسخ به این سوال گفت: اصولا من کار کمدی قبول نمی کنم و در کارنامه ام این نخستین کاری است که در ژانر کمدی انجام داده ام. زمانی که فیلمنامه به من پیشنهاد شد، غیر متعارف بودن آن در مقایسه با سینمای کمدی دلیل اصلی قبول آن بود. به خصوص پایان فیلم که عطاران تا لحظه آخر با استرس نسبت به حذف آن تصمیم گرفت.

جواد فرحانی تهیه کننده این فیلم نیز در اشاره به ویژگی های «خوابم می آد» گفت: بازی اکبر عبدی به عنوان یک زن، یک نوآوری محسوب می شود. وقتی که مردی تماما به عنوان یک زن جلوی دوربین قرار بگیرد. این انتخاب علاوه بر توانایی فراوان اکبر عبدی در بازی های این چنینی، به خاطر محدودیت هایی بود که برای این نقش دچار ممیزی های بسیار می شد.

مریلا زارعی نیز در پایان ضمن تشکر از تمام بازیگرانی که در جلسه حضور نداشتند و بالخص به خاطر حضور ویشکا آسایش که بازیگر منتخب دوره گذشته جشنواره نیز بوده است، گفت: من تعریف سینمای سخیف و فاخر، با ادب و بی ادب را نمی فهمم. به نظر من سینما یک رسالت مشخص دارد که هر فیلمی باید بر مخاطبان خود تأثیر مشخص داشته باشد. من به عنوان یک بازیگر که سال هاست در این سینما بر پرده نقره ای دیده شدم، معتقدم این فیلم پر از نکات اخلاقی و روابط انسانی است. نکات عمیقی که در تک تک سکانس های فیلم موجود است.