حضور پررنگ غرفه ایران در پنجاه و ششمین دوسالانه ونیز

 

پنجاه و ششمین دوره دوسالانه ونیز در حالی به آخرین روزهای برگزاری خود نزدیک می شود که باید آن را پررنگ ترین حضور ایران در این جشنواره به عنوان المپیک هنرهای تجسمی دانست.

 

غرفه ایران امسال در فضایی ۲ هزار متری در مرکز شهر ونیز برپا شد و نه تنها آثاری از هنرمند ایرانی را در خود جای داد، بلکه میزبان هنرمندانی از کشورهای همسایه ایران مانند جمهوری آذربایجان، افغانستان، عراق، پاکستان و هند نیز بود.

 

مزدک فیض نیا، برگزارکننده غرفه ایران در بینال امسال ونیز، با موفق خواندن حضور ایران در یکی از مهم ترین و قدیمی ترین رویدادهای هنری در حوزه هنرهای تجسمی می گوید که حضور پررنگ امسال در بینال ونیز، درهای تازه ای را برای گفت و گوی هنرمندان ایرانی با جهان گشوده است.

 

پیشتر نیز او به همراه مدیر کل هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران در نشستی خبری به مناسبت پایان پنجاه و ششمین بینال ونیز از دستاوردهای حضور ایران در این بینال سخن گفته و به استقبال بی سابقه مخاطبین، خبرنگاران و رسانه های بین المللی اشاره کرده بودند.

 

این حضور البته در داخل ایران بی حاشیه نیز نبود. مجید ملا نوروزی، مدیرموزه هنرهای معاصر ایران، در بهمن سال گذشته از حضور متفاوت و چشمگیر ایران در بینال ونیز خبر داد و در اقدامی بی سابقه اعلام کرد که مسئولیت برپایی غرفه ایران به بخش خصوصی واگذار شده است.

 

او ضمن اشاره به تلاش خود برای از بین بردن آنچه آن را قهر هنرمندان با بخش دولتی خواند، درباره نقش بنیاد فرهنگی فیض نیا در برپایی بینال ونیز می گوید: "بنیاد فیض‌نیا یک بنیاد غیر انتفاعی است که به کارهای فرهنگی کمک می کند و امسال هم قرار بود به‌ صورت جداگانه در ونیز حضور داشته باشد، اما با صحبت‌هایی که با هم داشتیم، تصمیم گرفتیم این کار را با هم انجام بدهیم و قرار شد با هزینه این بنیاد این حضور به نام جمهوری اسلامی ایران باشد."

 

این تصمیم به ویژه با واکنش منفی منتقدان دولت روبه رو شد و دامنه انتقادها تا آنجا بالا گرفت که مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بارها به منتقدان تضمین دادند که گرچه برگزارکننده بخش خصوصی است، اما غرفه ایران با رعایت تمامی شرایط و ضوابط مورد نظر جمهوری اسلامی برگزار خواهد شد.

 

انتقاد دیگر، عمدتا متوجه حضور هنرمندانی از کشورهای دیگر در غرفه ایران بود. مزدک فیض نیا در این باره می گوید: "من فکر می کنم اگر ما بازخورد بخش بین الملل را در نظر بگیریم به نتیجه رضایت بخشی می رسیم که نتیجه استراتژی ما بوده است. فقط کافی است به اسامی هنرمندان غیر ایرانی که از آنها برای حضور در غرفه ایران دعوت کردیم نگاهی بیندازید، می بینید که اکثر آنها هنرمندان معروف و کاملا شناخته شده ای هستند."

 

به گفته آقای فیض نیا،"این هنرمندان، روابطشان را نیز با خود به همراه می آورند. بنابراین حضور آنها در غرفه ایران به معنای حضور طیفی گسترده تر و رنگارنگ تر از مجموعه دارها، روسای موزه ها، منتقدان و رسانه ها و ... بود. به همین دلیل فکر می کنم که غرفه امسال ایران، در عمل به معنای گشوده شدن درهای تازه ای برای برقراری گفت و گو میان هرمندان ایرانی و جامعه بین المللی بود."

 

او گفت:" داشتن دوهزار متر مربع فضا و پنجاه و سه هنرمند در شرایطی که غرفه مرکزی ۱۵۰ هنرمند داشت، قابل توجه و خوشایند است، به ویژه آنکه همه امکانات هم برای حضور ما آماده نبود." به گفته آقای فیض نیا، در طول دوره چند ماهه برگزاری بینال ونیز، تمام کسانی که از غرفه ایران بازدید کردند، در واقع به صورت رایگان از یک موزه بازدید کردند و حجم زیادی اطلاعات در باره فرهنگ ایران زمین به دست آوردند به گونه ای که اگر در دوسالانه های بعدی، ایران حتی با یک هنرمند در این رویداد حضور پیدا کند، بیشتر مخاطبان دست کم حالا شناختی حداقلی از فرهنگ ایران زمین دارند."

 

او گفت: "همچنین برای اولین بار در تاریخ برپایی بینال ونیز، غرفه ایران امسال صاحب دفترچه ویژه (کاتالوگ) خود شد. این کاتالوگ از سوی نشر سیلونا ادیتوریاله منتشر شد و در کنار کاتولوگ اصلی بینال در بسیاری از کتاب فروشی ها و مراکز فرهنگی در دسترس مخاطبان قرار گرفت."

 

ایران در عین حال تنها کشوری بود که در غرفه خود مکانی مشخص را به کارگاه آموزشی کودکان اختصاص داده بود. این کارگاه توسط "فلیچه اردیته" هنرمند ایتالیایی طراحی و اجرا شد. در غرفه ایران، علاوه بر بخش اصلی که "بازی بزرگ" نام داشت، یک نمایشگاه معماری با نام "بازی کوچک" برپا شده بود که به معرفی طرح های شاخص معماری ایران پس از انقلاب اسلامی اختصاص داشت. این نمایشگاه با همکاری وزرات مسکن و شهرسازی و جامعه مهندسان معمار ایران برگزار شده بود.

 

در بخش اصلی یا "بازی بزرگ" آثاری از هنرمندانی چون پرویز تناولی ، سهند حسامیان، سیتارا ابراهیمفا، پوران جینچی، عمار کانور، بابک کاظمی، ریاص کمو، فریده لاشایی، احمد مرشدلو، فرهاد مشیری، مهرداد محب علی، هوما مولجی، آزاد ناناکلی، جمال پنجونی، عمران قرشی، سارا رهبر، رشید رعنا، و منیر شاهرودی فرمانفرماییان به نمایش درآمد.