فرهادی در مورد توقیف فیلمش سکوتش را شکست

اصغر فرهادی که چندی پیش به دلیل بعضی سخنانش در پشت تریبون جشن خانه سینما کارش به توقیف فیلمش کشیده شد در این چند روز سکوت اختیار کرد. جلسه ای مبنی بر رفع توقیف با علیرضا سجادپور رئیس شورای ارزشیابی نمایش و خانه سینما برگزار شد که باز هم نتیجه بخش نبود روز گذشته بالاخره فرهادی سکوتش را شکست و با ایسنا مصاحبه ای کرد که در زیر آمده است.

فرهادي در گفت‌وگويي با خبرنگار ایسنا، در پاسخ به اينكه‌ پيش‌بيني مي‌كرديد،بازتاب صحبت‌هاي شما در جشن خانه سينما اينگونه باشد، گفت: به هيچ‌عنوان. چون هيچ قراري با خودم نداشتم که صحبت خاصي بکنم،چيزي هم براي گفتن آماده نکرده بودم، مثل هميشه تشکري از گروه و تمام. 

تا اينکه نوبت به جايزه کارگرداني رسيد،دوست عزيزم آقاي سيروس الوند که مي‌خواستند جايزه را بدهند نقل قولي از مرحوم حاتمي کردند و گفتند اگر روزي فيلمي را ديديد که آن فيلم در تو شوق فيلم ساختن ايجاد کرد آن فيلم ،فيلم خوبي است و گفت اين جايزه را به فيلمي مي‌دهم که وقتي آن را ديدم احساس کردم که دلم مي‌خواهد فيلم بسازم.

فرهادي يادآور شد:در حين حرف‌هاي آقاي الوند با خودم اين گفته‌ي مرحوم حاتمي را مرور مي‌کردم و اينکه در طول زندگي‌ام کدام فيلم‌ها در من اين احساس را ايجاد کرده‌اند. ياد فيلم «دونده» امير نادري افتادم،ياد «مسافران» و «باشو غريبه کوچک» و همين‌طور «نون و گلدون» و فيلمهايي ديگر. بعد فکر کردم که چه عجيب سه نفر از سازندگان اين فيلم‌ها در اين لحظه بيرون از مملکت هستند، با اسامي اين فيلم‌ها در ذهنم رفتم که جايزه را بگيرم در حين رفتن به روي صحنه صحبت از خانم فراهاني شد با آنکه تصميمم همان تشکر از گروهم بود، فکر کردم به عنوان کارگردان فيلم حالا که از بازيگر اين فيلم صحبتي شده به لحاظ حرفه‌اي و اخلاقي درست نيست از او که معتقدم بازيگر توانايي است ياد نکنم. گرچه لااقل اهالي سينما از مشکلاتي که دو سال گذشته به خاطر حضور او در فيلمم با آن مواجه شدم با خبرند.

اين كارگردان در عين حال گفت: اما خود را موظف ديدم که از او ياد کنم، صحبتم را با آرزوي بازگشت خانم فراهاني شروع کردم و خواستم شرايط به گونه‌اي شود که ايشان بتواند بازگردد.اسامي فيلم‌هاي کارگردان‌هايي که روزگاري آثارشان در من شوق فيلم ساختن ايجاد کرده بود دوباره به ذهنم آمد و با ياد بهرام بيضايي شروع کردم که همان روز شنيده بودم از ايران رفته است.

فرهادي همچنان با اشاره به شب جشن خانه سينما ادامه داد: آرزو کردم اميرنادري برگردد، کسي که وقتي در سفري او را ملاقات کردم هنوز شوق ساختن بهترين فيلم‌هاي تاريخ سينما را در لحن و حرکت دست‌هايش موقع گپ زدن با او مي‌ديدم. آرزو کردم جعفرپناهي هم فيلم بسازد به خاطر فيلم شريف «طلاي سرخ»ش،آرزو کردم شرايطي بشود که کارگرداني که روزگاري در اين مملکت،آثار قابل اعتنايي همچون «گبه» و «نون و گلدون» و «باي سيکل‌ران» را ساخته همچنان مي‌توانست فيلم‌هاي اينچنيني بسازد، همين. يعني سر تا ته قضيه از نظر من کاملا سينما بود و بحث فيلم.

فرهادي در پاسخ به اينكه منظورتان ازفراهم شدن شرايط کار اين افراد در کشور چيست؟ اذعان داشت: طبيعي است منظور من از اينکه شرايطي بشود که اين سينماگران برگردند تغيير شرايط مطابق با نگرش سياسي فلان فرد خاص نبود، من آرزو کردم آنهايي که روزگاري نشان داده‌اند اهل ذوق و فرهنگ هستند، بازگردند و همانگونه فيلمها را بسازند.

وي درباره اينكه اما با اين وجود از صحبت‌هايتان بد تعبير شده، هم پاسخ داد: هم بد نقل قول شده، هم بد تعبير شده. از صحبت‌ها متوجه شدم تصميم اتخاذ شده ناشي از يک سوتعبير است. تمام تلاشم هم از همان روز اين بود که به اين ماجرا دامن زده نشود و فيلم قرباني حاشيه‌ها نشود، فکر مي‌کنم در اين چند سال با کارهايي که ساخته‌ام خودم را از حاشيه‌سازي بي‌نياز کرده‌ام.

فرهادي در پاسخ به اينكه از بازتاب آوردن اسامي اين سينماگران نگران نبوده است به ايسنا گفت: معلوم است که نبودم، احساس مي‌کردم در يک محيط صنفي،درباره وجه کاري و سينمايي، اين سينماگران صحبت مي‌کنم احساسم اين نبود که نام بردن ازيک فيلم‌سازخارج از ايران معني‌اش تاييد ديدگاه سياسي و اعتقادي اوست.

جنس فيلم‌هايي که تاکنون ساخته‌ام نشانگر روحيه‌ام است و هميشه تلاش کرده‌ام قضاوتم را حتي در مورد مسايل اجتماعي به فيلمم و در نتيجه به تماشاگرم تحميل نکنم.

وي ادامه داد: اگر قصدم اين بود چرا در جشن خانه سينما اين را بيان کنم. آنهمه فستيوال خارجي آنهمه مصاحبه مطبوعاتي در کشورهاي مختلف، وقتي آنجا که اينگونه ابراز نظرهاي سياسي خريدار بيشتري دارد چنين نمي‌کنم چرا بايد در اينجا در جشن خانه سينما بيايم و تبليغ نظرات کسي را بکنم که شناختم از او به واسطه آثارش در ايران است و نه کنش سياسي‌اش.

فرهادي گفت: بي‌انصافي است واقعا. چرا اين حرف‌ها اينگونه تعبير شده است. من براي بعضي آثار اين فيلم‌ساز به لحاظ تکنيک سينما احترام قائل هستم، اما هيچ‌گاه به ديدگاه سياسي‌اش چه در گذشته و سالهاي ابتداي انقلاب و چه در حال حاضر نزديک نبوده‌ام.

اين كارگردان در پاسخ به اينكه در مرحله پروانه‌ ساخت «جدايي نادر از سيمين» با مشکلي مواجه نبوده است،پاسخ داد: نه‌ مثل همه فيلم‌ها، فيلم‌نامه داده شده و خيلي سريع هم پروانه ساخت دريافت کرديم.

فرهادي همچنين درباره‌ي خلاصه داستان «جدايي نادر از سيمين» و حال و هواي آن هم گفت: فضا و داستان «جدايي نادر از سيمين» را خود اسم فيلم به اندازه کافي مي‌دهد،فيلم درباره جدايي نادر از سيمين است که خود اين اطلاعات کمي نيست.

اين كارگردان سينما همچنين درباره‌ي اينكه تا پيش از توقف فيلمبرداري چند درصد از کار فيلمبرداري شده هم پاسخ داد:حدودا 35 درصد.

فرهادي در بخش ديگري از اين مصاحبه با ايسنا درباره‌ي اينكه رسما درباره‌ي لغو مجوز «جدايي نادر از سيمين» چيزي داده شده است،گفت: نه معمولا در اين جور موارد به تهيه‌کننده اعلام مي‌شود که وضعيت چگونه است.

اين كارگردان همچنين درباره‌ي اينكه چرا با وجود رسمي نبودن لغو پروانه ساخت، فيلمبرداري را ادامه نداده است، مطرح كرد: به نظرم اين کار باعث مي‌شد که گره‌اي که باز شدني به نظر مي‌آمد، کور شود. من اين روزها فقط به نجات فيلم فکر مي‌کنم، نمي‌خواستم اين تعبير پيش بيايد که در حال پررنگ کردن حاشيه‌ها هستم.

فرهادي همچنين در پاسخ به اينكه مكالمه‌اي با مسئولان در اين چند روزه داشته است،هم گفت:بله چندين‌بار.

اين كارگردان همچنين درباره‌ي اينكه نتيجه بخش بوده است هم فقط مطرح كرد: بله.

اصغر فرهادي در بخش پاياني مصاحبه درباره‌ي اينكه راه‌حلش به عنوان فيلم‌ساز براي برطرف شدن کامل اين مشکل چيست؟ هم مطرح كرد: فقط يک چيز. تعبيرهايي که من بدان معتقد نيستم از صحبت‌هايم استخراج نشود.من آرزو کردم شرايطي شود که سينماگر در کشور خودش فيلم بسازد چون شاهديم وقتي از مملکت مي‌روند،مسير حرفه ايشان چقدر تغيير مي‌کند.

اين كارگردان در پايان به ايسنا گفت: در حال حاضر براي من فيلم مهم‌تر از هر چيزي است، اين فيلم من تنها نيست، فيلم همه‌ي کساني است که اين مدت با عشق در ساخته شدن آن شريک بودند.