رجب طیب اردوغان قهرمان جدید سینمای ترکیه!

 

 

همزمان با اوج‌گیری کمپین «آری» حزب اسلام‌گرای عدالت و توسعه برای تغییر نظام پارلمانی در ترکیه به نظام ریاستی، فیلم «رئیس» در سینماهای ترکیه اکران شد. موضوع این بیوپیک با رنگ‌های خیره‌کننده، در یک پیشزمینه تبلیغی که با «پروپاگاندا» دولتی پهلو می‌زند زندگی رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه است. گامی دیگر در جهت کیش شخصیت به عنوان یکی از نمودهای اقتدارگرایی.

آکادمی هنر - رها بی‌اوغلو که در فیلم «رئیس» نقش اردوغان را ایفا می‌کند می‌گوید در شخصیت رجب طیب اردوغان «من» گمشده‌اش را بازیافته. خداوردی یاووز، کارگردان فیلم «رئیس» هم گفته است که هم‌زمانی نمایش عمومی این فیلم با اوج‌گیری کمپین «آری» حزب عدالت و توسعه یک امر تصادفی‌ست. به گفته این سینماگر او فقط قصد داشته فرازهایی از زندگی و شرح حال رجب طیب اردوغان را به زبانی سینمایی بیان کند. یاووز می‌گوید: «اولین بار وقتی اردوغان شهردار استانبول شد، به او لقب رئیس را دادند. از آن زمان همه به او رئیس می‌گویند. حتی دوستان دوران کودکی‌اش.»

 

پروپاگاندا یا سینما؟

 

ابتدا قرار بود فیلم «رئیس» مارس سال گذشته اکران شود، اما نمایش آن به تعویق افتاد. همه‌‌پرسی قانون اساسی ترکیه ۱۶ آوریل برگزار می‌شود. پیروزی حزب عدالت و توسعه در این همه‌پرسی به معنای این است که رجب طیب اردوغان، قدرتمندترین مرد ترکیه خواهد شد. برخی از منتقدان اعتقاد دارند که فیلم «رئیس» نه فقط به خاطر تاریخ نمایش‌اش، بلکه به دلیل محتوای آن یک فیلم تبلیغاتی بیش نیست. خداوردی یاووز، کارگردان فیلم اما این انتقادات را رد می‌کند: «این فیلم از هر نظر یک اثر سینمایی مستقل است. هیچکس تلاش نکرده محتوایش را تغییر دهد. ممکن است معنایی سیاسی هم داشته باشد، اما از قصد این اتفاق نیفتاده.» فیلم «رئیس» در طی شش هفته در استانبول و قبرس فیلمبرداری شده. هزینه ساخت این فیلم بیش از چهار میلیون لیر (حدوداً یک میلیون یورو) برآورد شده است.

 

قهرمان شجاع می‌بالد

 

فیلم در محله کارگری کاظم‌پاشا در استانبول در سال‌های دهه ۱۹۶۰ میلادی آغاز می‌شود و نشان می‌دهد که چگونه اردوغان در کودکی و نوجوانی‌اش شاهد سرکوب مسلمانان در سال‌های بعد از کودتا بوده است.  در یکی از سکانس‌های فیلم، مردی را می‌بینیم که به اعدام عدنان مندرس، نخست وزیر پیشین ترکیه معترض شده و حالا سربازان او را کت‌بسته با خود می‌برند. اردوغان این صحنه را می‌بیند و در همان حال صدای راوی را می‌شنویم که می‌گوید: «یک قهرمان شجاع می‌بالد با این امید که در آینده در برابر چنین بازداشت‌های خودسرانه‌ای شرافتمندانه بایستد.»

 

سپس، به تدریج مراحل دیگری از زندگی اردوغان را می‌بینیم تا اینکه سرانجام به عنوان شهردار استانبول انتخاب می‌شود، اما به خاطر خواندن یک شعر مذهبی در ستایش مساجد مسلمانان به زندان می‌افتد. فیلم در سال ۱۹۹۹ سه سال پیش از تأسیس حزب اسلام‌گرای عدالت و توسعه به پایان می‌رسد. یاووز می‌گوید تماشاگران ترکیه‌ای به خوبی می‌دانند که از آن به بعد چه اتفاقاتی افتاده است. این فیلم نه تنها در ترکیه بلکه در آلمان، اتریش، هلند، بلژیک، ایتالیا، انگلیس، فرانسه، دانمارک، نروژ و فلاند نیز به نمایش گذاشته می‌شود.

 

قرار است تهیه‌کننده فیلم «رئیس‌» فیلم دیگری هم از کار درآورد: فیلمی درباره اتفاقات شب کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه. ظاهراً اردوغان از دیدن تصویر خودش به عنوان یک قهرمان بر پرده سینما سخت خشنود است.