اولین نمایشگاه شازیه سکندر در موزه‌ای ایتالیایی

 

 

شازیه سکندر(متولد لاهور پاکستان، ۱۹۶۹، و ساکن نیویورک) زمانه را از میان دریچه‌ی تخیل، نمادها، ادبیات و تاریخ سنت‌های فرهنگی متنوع به مشاهده می‌نشیند.

به گزارش بخش تجسمی آکادمی هنر و به نقل از آرت دیلی، حجم تجربیات غنی و پیچیده‌ی این هنرمند برای اولین بار در موزه‌ای ایتالیایی، در بنیاد MAXXI به کیوریتوری هو هانرو و ان پالوپولی به نمایش درآمده است.

 

هو هانرو می‌گوید: «کار شازیه سکندر فوران انرژی، تخیل و خلاقیت است. هنر او بیان تبعید خودخواسته است و عامل پیش برنده‌ی آن، کنجکاوی‌اش نسبت به رویدادهایی است که در وطنش در گذشته اتفاق افتاده، و بسیار مهم‌تر، آنچه که در آینده هر جای دیگر دنیا اتفاق خواهد افتاد.» جیووانا ملاندری، رییس بنیاد MAXXI هم معتقد است: «شازیه سکندر هنرمندی است که هم پا را از سنت‌های فرهنگی فراتر می‌گذارد و هم آنها را با هم در می‌آمیزد؛ او کسی است که می‌تواند ادعای تعلق به ریشه‌هایش را داشته باشد چرا که می‌داند چگونه با جهان سخن بگوید.»

 

در این نمایشگاه هنرمند مجموعه‌ای را اختصاصا برای این موزه با بیش از ۳۰ اثر در رسانه‌های متفاوت آماده کرده است؛ از طراحی تا مینیاتورهایی که به سنت هند و ایرانی ارجاع می‌دهند، و از ویدئو تا انیمیشن‌های دیجیتال که از سال ۲۰۰۰ تا کنون خلق شده‌اند. کارهای به نمایش درآمده، نتیجه‌ی تفکرات انتقادی و به پرسش کشیدن مراتب و جایگاه‌های تاریخی، ادبی و سیاسی هستند که پیچیدگی ذاتی مضامین جهانی از دوران پیش از استعمار تا پسا استعمار، تغییرات ژئوپولتیکی، مهاجرت، قرنطینه‌ی فرهنگی، و تولد ملت‌ها و مذهب و در نهایت هویت انسان را ترسیم می‌کنند.

 

تجربیات متنوع سکندر مرز مبهم امور تخیلی و غیر تخیلی، و داستان گویی و تاریخ نویسی را مورد بررسی قرار می‌دهد و مسائلی حول محور تلقی ما از قدرت و استقلال را به چالش می‌کشد. کاری که نمایشگاه با آن آغاز می‌شود «اختلاف منظر» (۲۰۱۳) نام دارد. این اثر یک انیمیشن ویدئویی است که روی سه پرده به طول ۲۰ متر به نمایش درمی‌آید و در ابتدا برای بی‌ینال شارجه ساخته شده بود و اینجا متناسب با معماری گالری ۵ موزه تغییراتی در آن داده شده است. این کار سینمایی با الهام از سفر هنرمند به امارات متحده‌ی عربی شکل گرفته و موسیقی متن اورجینال آن ساخته‌ی Du Yun است که با اشعاری محلی همراهی می‌شود. این کار به تجارت دریایی در تنگه‌ی هرمز می‌پردازد. «تفاوت منظر» نمونه‌ای از تکنیک متداول سکندر در تبدیل طراحی‌های دست آزادش به انیمیشن است تا مقیاس را بر هم بزند و با درهم آمیختن طراحی‌های ارگانیک و تصنعی این مدیوم را به چالش بکشد.

 

ساخت انیمیشن برای سکندر یک روش خطی نیست بلکه فرآیندی پویاست که در یک دوره‌ی طولانی اتفاق می‌افتد و همراه با تجربیات هنرمند استمرار و تکوین می‌یابد. نه تنها طراحی‌های مستقل او انیمیشن‌ها را شکل می‌دهند، بلکه آنها نیز به نوبه‌ی خود طراحی‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند. در «اختلاف منظر» تماشاچی به مناظر وسیع بیابان‌ها برده می‌شود، فضاهای غارمانند انتزاعی، پالایشگاه‌ها، مسیرهای آبی، نقشه‌های توپوگرافیک و نظام‌های ذره‌ای، که از موی «گوپی‌ها» یا همان پیروان مونث کریشنا، ساخته شده‌اند. با جدا کردن مو از فرم زنانه‌ی مرتبط با آن، سکندر قابلیت استحاله‌یافتگی برخی عناصر شکلی را مورد تاکید قرار می‌دهد و تغییر موقعیت این عناصر در کار او معانی جدیدی را به این نمادها و نقشمایه‌ها می‌بخشد. استفاده از طرح موی گوپی‌ها موضوعی تکرار شونده در کار سکندر بوده که اولین بار در ۲۰۰۳ ظاهر شد و اخیرا هم (اکتبر ۲۰۱۵) روی بیلبوردهای دیجیتال میدان تایمز نیویورک در قالب کاری به نمایش در آمد که در آن ذرات مو به صورت گروهی حرکت می‌کردند و یا رفتار ارگانیسم‌های سلولی را تقلید می‌نمودند.

 

از دیگر آثار حاضر در نمایشگاه می‌توان به «آخرین پست» (۲۰۱۰) اشاره کرد که موضوع قاچاق مواد مخدر و میراث استعماری این تجارت را از طریق داستان یک افسر کمپانی هند شرقی بازگو می‌کند. در کنار این آثار، طراحی‌های مرکبی متعددی به نمایش درآمده؛ از جمله کاری با عنوان «پرتره‌ی هنرمند» که از چهار طراحی از خود هنرمند و متنی از برنده‌ی جایزه‌ی پولیتزر، ایاد اختر، تشکیل شده است. نمایشگاه با مجموعه‌ای از طراحی‌های مرکبی و ورق طلا، و چیدمانی اختصاصی از طراحی‌هایی شفاف، که به شکل یک ترکیب مجسمه مانند روی هم قرار گرفته‌اند، به پایان می‌رسد. سکندر در کالج ملی هنر لاهور پاکستان تحصیل کرده و در زمینه‌ی اصول مینیاتور هند و ایرانی آموزش دیده است. وی پس از مهاجرت به امریکا فوق لیسانسش را هم از مدرسه‌ی دیزاین رودآیلند اخذ نموده است.