«ویتسک» نمایشنامهای ناتمام از نویسنده تاثیرگذار آلمانی گئورگ بوشنر است. درام مدرن، تلخ و پیشروتر از زمان خود.
داستانی که از دل فضایی تاریک پدید میآید و از درونمایهای اعتراضی در ابعاد سیاسی اجتماعی نسبت به شرایط پیرامون برخوردار است. فضای کابوس گونه و منطبق با عدم واقعیت گرایی. حال «ویتسک» در خوانشی نو و جذاب این اثر به کارگردانی رضا ثروتی کارگردان نوگرای ما در حال اجرا است. فضای اکسپرسیونیستی و سیاه ویتسک، روایت ساختارشکنانه و غیرخطی و اپیزودیک بودن متن، فرصت آزادی عمل بالایی به کارگردان برای انتخاب رویکردی آزاد برای نوع روایت میدهد.
ثروتی در این نمایش با درک درست از متن، بر فضای کلی داستان متعهد بوده است و تصویری منطبق با تصورات سیال و درهم ذهنی را پیش رو مصور میسازد. فضایی معلق میان هستی و نیستی، رویا و کابوس در مداری موازی واقعیتی واژگون. نابودی و زوال ویتسک به شکل کابوسواری عینیت یافته است.
آنچه بیش از هر چیزی توجه مخاطب را معطوف به خود میسازد، تصویرسازی درخشانی است که مانند قطعات پازل در موقیعتهای متفاوت نمایش خودنمایی میکند، گویی تماشاگر با سمفونی تمامی روبهرو میشود و در همه چیز ابزاری است برای خلق و اجرای این ناکوکی در شکل فرمالیستی خود.
فارغ از تمامی جنبههای هنری درخشان این اثر، بایستی نگاهی داشت به حضور بخش خصوصی به عنوان نهاد متولی در تولید پروژه عظیم «ویتسک».
اتفاقی که در «ویتسک» شاهد آن هستیم حضور تیم تهیه و تولید به معنای واقعی کلمه است. حضوری پررنگ که دست کارگردان را برای اجرای تمامی ایدههای فراتر از روال معمول تئاتر در ایران باز میگذارد. ایجاد بستری مناسب برای خلق فضایی ناب و خلاقانه از سوی آنان در این اثر به بهترین شکل قابل مشاهده است. ما نمود عینی تهیه واقعی را در «ویتسک» به مثابه یک پروژه عظیم شاهدیم. پس میتوان اظهار داشت که این کار بیش از آنکه متعلق به کارگردان آن به طور مطلق باشد، در چرخهای درست و اصولی مرهون پروسه تولید آن است، پروسهای است که تمامی اجزا در آن به درستی در سر جای خود قرار دارند.
شاید برای نخستین بار است که پروداکشنی در این حد برای اجرای تئاتر در ایران مهیا شده است. کلیه بخشهای فنی در بالاترین سطح خود قرار دارند و هر بخش در شکل درست خود سهمی در موفقیت این اثر دارد. طراحی صحنه و لباس، موسیقی و مهندسی صدا، نورپردازی و چهرهپردازی قابل توجه و درخشان «ویتسک» از دقت نظر بالا در تمامی جنبههای این نمایش حکایت دارد. همچنین استقبال گسترده تماشاگران از این نمایش که از نخشتین روزهای اجرای آن مشاهده شد گواه این مدعاست. حضوری که تالار حافط از ابتدای ساختش تا به حال به خود ندیده بود.
امروزه محصول هنری آمیخته از هنر و صنعت است و هنر صِرف به دور از در نظر گرفتن جنبههای اقتصادی و سودآوری و بازگشت سرمایه مفهومی دور از ذهن دارد، آن هم زمانیکه بخش خصوصی با تمامی احتیاطها و مخاطرات موجود در فضای فرهنگی و به خصوص نمایشی کشورمان به عرصه وارد میشود. حال که گروهی مشتاق با سرمایهگذاری قابل توجه در حوزه تئاتر حضور پیدا کردهاند باید این حضور را به فال نیک گرفت و به گرمی استقبال کرد.
در این میان یکی از مشکلات همیشگی هنر در کشورمان حضور پررنگ و بیواسطه دولت در این حوزه است. دولت با قطع حضور مستقیم و استصوابی خود و با هدایتی غیرمستقیم در سطح کلان و حمایتهایی از گروههای تهیهای به این شکل میتواند هنر ما را به سمت سودآوری و خصوصیسازی سوق دهد. مسئولین و سیاستمداران حوزه فرهنگ بایستی با درک کامل از شرایط فعلی شرایطی را فراهم کنند تا شاهد حضور هرچه بیشتر سرمایهگذارانی باشیم که در چارچوبی مشخص امر تهیه و تولید یک اثر نمایشی را به طور کامل به عهده میگیرند.
در تئاتر کشورمان که مشکلات مالی سابقهای به قدمت شکلگیری آن دارد، حضور حامیان مالی به شکل گسترده و وسیع تا جایی که کارگردان و تیم هنری دیگر دغدغهای از جانب معیشت نداشته باشند میتواند به اتفاقات خوشایندی منجر شود.
پروژه «ویتسک» میتواند شروعی برای مسیری که ادامه آن به اتفاقات درخشانی منجر میشود؛ باشد. این کار با درنظر گرفتن تمامی اجزا در حد بالای آن استاندارد تهیه و تولید نمایش در ایران را ارتقا داد. و زین پس معیاری برای سنجش حد کیفی نمایش در زمینههای فنی و تخصصی منظور خواهد شد.