گفت و گوی پر تیتر آلبرتو باربارا؛ جشنواره ونیز یک جشنواره هنری است نه یک جشنواره حقوق مدنی

واکنش مثبت و امیدبخش «آلبرتو بارابارا» دبیر باسابقه جشنواره ونیز درباره انتقادها از حضور کمرنگ زنان در این رویداد سینمایی و انتخاب فیلم‌های نتفلیکس و «رومن پولانسکی» در بخش رقابتی می‌تواند سرلوحه‌ای بر جشنواره‌هایی باشد که فیلم‌ها را نر بر اصل و پایه هنری بلکه بر واکنش‌های محافل، گروه‌ها، جنبش‌ها و سیاست‌های روز انتخاب می‌کنند؛ باشد.

 

به گزارش بخش سینمایی آکادمی هنر، پس از اعلام فیلم‌های حاضر در بخش‌های رسمی هفتاد و ششمین جشنواره فیلم ونیز، «آلبرتو باربارا» دبیر این رویداد سینمایی در پاسخ به این پرسش که چرا تنها دو فیلم از میان آثار بخش رقابتی از کارگردانان زن است، گفت درصد حضور فیلم‌های ساخته کارگردانان زن همه بخش‌های جشنواره ونیز (به استثنای ونیز کلاسیک) در مقایسه با سال گذشته بیش از ۲۰ درصد رشد داشته است.

 

او ادامه داد: در برخی از مناطق، استراتژی‌های جدید تولید آثار سینمایی امکانات بیشتری برای زنان فراهم آورده است و امسال ۴۵ درصد از فیلم‌های کوتاه و ۶۸ درصد از فیلم‌های واقعیت مجازی که به جشنواره ارسال شد ساخته کارگردانان زن بودند. این بدان معناست که چیزی در حال حرکت است اما دستیابی به چنین تغییر بزرگی در بخش فیلم‌های بلند نیازمند زمان است.

 

از انتخاب فیلم‌ فقط بر اساس این که کارگردانش زن است خودداری می‌کنم

«بارابارا» در واکشن به این که درصد حضور فیلم‌های کارگردانان زن در بخش رقابتی جشنواره برلین از ۳۰ درصد به ۴۵ درصد رسیده، پاسخ داد: من هم می‌توانم چنین کاری کنم اما از انتخاب فیلم‌ فقط بر اساس این که کارگردانش زن است خودداری می‌کنم، بویژه زمانی که فیلمی بهتر از یک کارگردان مرد موجود باشد. اگر بخواهم برای انتخاب ۶۰ فیلم از میان ۱۸۰۰ فیلم ارسالی به جشنواره سهمیه‌بندی کنم، باید یک درصد به کارگردانان سیاه پوست و همین طور هر گروهی خاصی که مورد تبعیض قرار گرفته اختصاص دهم و من مخالف این موضوع هستم. در این صورت این دیگر نه یک جشنواره هنری بلکه یک جشنواره حقوق مدنی خواهد بود.

 

افراد بر اساس شایستگی‌ها قضاوت و انتخاب می‌شوند نه رنگ پوست یا نژادشان

وی معتقد است که بحث پیرامون برابری جنسیتی در بخش اصلی جشنواره ونیز بیشتر نشات گرفته از خارج از ایتالیست و یک مساله فرهنگی است. آنگلوساکسون به سهمیه بندی باور دارند و اکثریت جشنواره‌ها و کمپانی‌ها از این اصل پیروی می‌کنند و سهمیه دقیقی از سیاه‌پوستان، زنان و ... را استخدام می‌کنند. در غیر این صورت شما یک نژادپرست خوانده می‌شوید، اما موضوع وارونه این حقیقت است که افراد بر اساس شایستگی‌ها قضاوت و انتخاب شوند. من مجبور نیستم خودم را با آنچه برخی کشورها فکر می‌کنند باید انجام دهم تطبیق دهم و نمی‌خواهم اجازه دهم برخی از کشورها معیارهای خودشان را بر من تحمیل کنند و اگر این چنین شود شغل و آزادی‌ام به پایان رسیده است. خوشبختانه من در یک بستر فرهنگی زندگی می‌کنم که این اشتباه متناقض وجود ندارد. واقعا امیدوارم به نقطه‌ای نرسیم که این سهمیه بندی را به صورت سیستماتیک اعمال کنیم.

 

در مورد انتخاب فیلم پولانسکی؛ من قاضی نیستم، باید میان یک انسان و یک هنرمند تمایز قائل شویم.

حضور کمرنگ زنان تنها موضوع بحث‌برانگیز درباره فهرست فیلم‌های جشنواره ونیز ۲۰۱۹ نبود. امسال فیلم «متهم می‌کنم» جدیدترین ساخته «رومن پولانسکی» در بخش رقابتی جشنواره انتخاب شده است. این کارگردان لهستانی - فرانسوی در سال ۱۹۹۷ متهم به آزار و اذیت جنسی یک دختر ۱۳ ساله شد اما برای فرار از سپری کردن دوران محکومیت به اروپا فرار کرد. «پولانسکی» در سال ۲۰۱۸ و در سایه جنبش‌ دفاع از حقوق زنان (#Metoo)، از آکادمی علوم و هنرهای سینمایی اسکار اخراج شد. گرچه هم ساخته‌های «پولانسکی» در ۱۷ سال اخیر به نمایش گذاشته شده اما ونیز اولین جشنواره سینمایی است که پس از جنبش #Metoo و اخراج او از آکادمی، میزبانی جدیدترین فیلم اوست. «پولانسکی» که در زوریخ زندگی می‌کند نمی‌تواند شخصا در جشنواره ونیز امسال حضور یابد، چراکه خطر استرداد به آمریکا یا دستگیری توسط دولت ایتالیا قرار دارد.

«باربارا» که تمایل ندارد درباره جنبه‌های حقوقی پرونده «پولانسکی» صحبت کند، می‌گوید: باید میان یک انسان و یک هنرمند تمایز قائل شویم. من قاضی نیستم و چیزی که می‌دانم این است که «پولانسکی» یکی از بزرگ‌ترین سینماگران مولف اروپا و جهان است. او شاهکارهای مهمی در تاریخ سینما ساخته و حتی فکر عدم نمایش فیلم جدیدش در ونیز به ذهنم هم خطور نکرد. ۵۰ سال از وقوع جرم گذشته و قربانی نیز او را بخشیده و خواهان پایان روند دادرسی است.

 

در مورد انتخاب آثار نتفلیکس؛ جشنواره ونیز نقشی در منازعات داخلی بازار سینما ندارد

پس از نشست مطبوعاتی جشنواره ونیز و انتخاب دو فیلم «رختشورخانه» ساخته «استیون سودربرگ» و «داستان ازدواج» به کارگردانی «نواح بامباک» از محصولات نتفلیکس در بخش رقابتی، اتحادیه بین‌المللی سینما با صدور بیانیه‌ای از مسئولان ونیز خواست از نمایش محصولات نتفلیکس در بخش رقابتی ونیز که قرار نیست اکران سینمایی داشته باشند، خوددداری کند اما «آلبرتو باربارا» معتقد است این مشکلی میان سینمادارن و توزیع‌کنندگان است و خودشان باید این مساله را حل کنند و جشنواره ونیز نقشی در منازعات داخلی بازار سینما ندارد.

 

هفتاد و ششمین جشنواره فیلم ونیز به عنوان قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی جهان از تاریخ ۲۸ اوت تا ۷ سپتامبر (۶ تا ۱۶ شهریور) در ایتالیا برگزار می‌شود و امسال «لوکرشیا مارتل» کارگردان زن آرژانتینی به عنوان رئیس هیأت داوران بخش رقابتی حضور خواهد داشت.

«پدرو آلمادوار» کارگردان مطرح اسپانیایی و «جولی اندروز» بازیگر انگلیسی برنده اسکار نیز با دریافت شیر طلای افتخاری ونیز به پاس یک عمر دستاورد سینمایی مورد تقدیر قرار خواهند گرفت.

 

در این دوره فیلم «متری شیش و نیم» سعید روستایی در بخش رقابتی افق‌های جشنواره فیلم ونیز پذیرفته شده و البته کتایون شهابی به عنوان یک تهیه‌کننده ایرانی هم با فیلمی به نام «حوا، مریم، عایشه» تولید سینمای مستقل افغانستان و به کارگردانی صحرا کریمی در این جشنواره شرکت می‌کند.