گزارش تطبیقی «آکادمی هنر» در اهدای جایزه بازیگری در دو رویداد جشنواره فیلم فجر و جشن خانه سینما

 

خانه سینما در آستانه برگزاری مراسم جشن سینمای ایران اقدام به فلاش بکی به سال­های مختلف این جشن داشته و دوره‎ای کامل از این رویداد ارائه داده است. در جدیدترین این تحلیل‎ها نگاهی تطبیقی به بازیگرانی داشته که از جشنواره فجر و جشن خانه سنیما جایزه گرفته و نگاه اصناف را تخصصی‎تر دیده است. به همین منظور ما با نگاه خود به این جوایز نگاهی انداخته‎ایم و آن را مورد تحلیل قرار داده‎ایم و قضاوت را به شما واگذار کرده‎ایم. در این بررسی تنها تفاوت‎های دو مراسم مورد بررسی قرار گرفته و به نکات اشتراک کاری نداشته ایم. جشن خانه سینما تقریبا از دومین دوره خود سر و شکل رسمی گرفت که مطابق با شانزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر و سال 1376 بود. سال‎های زیر بر اساس زمان برگزاری جشن‎‎های سینمای ایران بوده و بالطبع داوری آن با سال قبل فجر سنجیده شده است.

 

1377

بهترین بازیگر نقش اول:

فجر: گلشیفته فراهانی (درخت گلابی)

جشن خانه سینما: عاطفه رضوی (نجات یافتگان)

 

بهترین بازیگر نقش مکمل:

فجر: رضا کیانیان و بیتا بادران (آژانس شیشه‎ای)

جشن خانه سنیما: حسین ایل بیگی (بودن یا نبودن) و گوهر خیراندیش (بانو)

 

در همین سال اول مشخص است که جشن خانه سینما علاقه‎ای به جایزه دادن به هنرپیشگان جوان نداشته و به کسوت بیشتر بها داده است. نمونه‎اش گذر از یکی از ماندگارترین بازی‎های نقش مکمل سینمای ایران سرگرد آژانس شیشه‎ای است.

 

1378

نقش اول:

فجر: هدیه تهرانی (قرمز)

جشن: نیکی کریمی (دو زن)

نقش مکمل:

فجر: احترام السادات حبیبیان (مصائب شیرین)

جشن: مریلا زارعی (دو زن)

سال 1377 یک سال پس از تغییرات مختلفی که در کشور به وجود آمد اصناف به نظر می‎رسد تمایل به فیلمی داشته‎اند که از دل آن جو بیرون امده بود تا این‎که بازی درخشان یک نابازیگر چون خانم حبیبیان یا بازی هدیه تهرانی در یک تریلر جنایی.

 

1379

تفاوت در این بود که حمید فرخ‎نژاد در فجر در نقش مکمل و در جشن در نقش اصلی جایزه گرفت و فرامرز قریبیان در فجر نقش اصلی را از آن خود کرد.

 

1380

نقش اصلی

فجر: حسین عابدینی (باران) – ثریا قاسمی (مارال)

جشن: محمدرضا فروتن (شب یلدا) – لیلا حاتمی (آب و آتش)

نقش مکمل

فجر: داریوش ارجمند و میترا حجار (سگ کشی)

جشن: آتیلا پسیانی «آب و آتش» و زنده‌یاد پوپک گلدره «موج مرده»

 

نوزدهمین دوره جشنواره فجر یکی از بدترین سال‎ها را در انتخاب بازیگران رقم زد. هر فیلمی را که بهتر می‎دید به بازیگرانش هم جایزه می‎داد. نمونه جایزه گرفتن بازیگران سگ‎کشی و باران. در مقابل جشن خانه سینما سنگ تمام گذاشت و هر چهار انتخاب بسیار منطقی‎تر از انتخاب‎های فجر بود. بازیگران آب و آتش همه به بهترین شکل نقش خود را ایفا کردند و فروتن هم بهترین بازیگر کارنامه کاری خود را در فیلم شب یلدا داشت.

 

1381

نقش اصلی

فجر: ترانه علیدوستی (من ترانه 15 سال دارم)

جشن: رویا تیموریان (زندان زنان)

نقش مکمل

فجر: عزت الله انتظامی و بهناز جعفری (خانه‎ای روی آب)

جشن: حسین محجوب (من ترانه 15 سال دارم) ثریا قاسمی (شام آخر)

 

گذر از بازی به یاد ماندنی ترانه علیدوستی در اولین نقش آفرینی از آن قبیل تصمیماتی است که صنف می‎گیرد و بازیگر 16 ساله‎ای که هنوز نه می‎داند خانه سینما کجاست نه صنف بازیگران را کنار می‎گذارد حتی اگر نقش ماندگاری چون ترانه پرنیان را ایفا کرده باشد.

 

1382

نقش اصلی

فجر: حبیب رضایی (اینجا چراغی روشن است) و نیکی کریمی (واکنش پنجم و دیوانه‎ای از قفس پرید)

جشن: فرامرز قریبیان (رقص در غبار) و هانیه توسلی (شب‎های روشن)

 

نقش آفرینی حبیب رضایی و قریبیان در آن سال جزء بهترین‎ها بود ولی تفاوت بازی نیکی کریمی و هانیه توسلی بسیار زیاد بود. نیکی کریمی که کارنامه کاری پرنوسانی داشته بهترین سال‎های خود را در فیلم‎های تهمینه میلانی داشت و بازی او در نقش فرشته در واکنش پنجم را پخته‎ترین بازی این بازیگر می‎توان لقب داد.

 

1383

نقش اصلی

فجر: بهرام رادان (شمعی در باد) – گوهر خیراندیش (رسم عاشق کشی)

جشن: پرویز پرستویی (مارمولک) – گلشیفته فراهانی (اشک سرما)

نقش مکمل

عزت الله انتظامی (گاو خونی)

پارسا پیروزفر (مهمان مامان)

 

تفاوتی که همیشه در جشن خانه سینما و فجر وجود داشته است نگاه دولتی و رادیکال فجر به فیلم‎ها بوده که گاه در جوایز تصمیمات غیرسینمایی گرفته می‎شده است. نمونه ان را در همین سال حضور فیلم مارمولک می‎توان اشاره کرد. فجر مصلحت دانسته بود از جایزه به این فیلم طفره برود ولی جشن خانه سینما این نوع قصورها را جبران کرده مانند دوره آب و آتش و مارمولک.

در همین سال انتخاب مکمل فجر را می‎توان هوشمندانه‎تر دید و این‎که چرا جشن بازی‎های عزت الله انتظامی را نادیده می‎گرفته؟

 

1384

نقش اصلی

فجر: پرویز پرستویی (بید مجنون)

جشن: مسعود رایگان (خیلی دور، خیلی نزدیک)

نقش مکمل

فجر: خسرو شکیبایی (سالاد فصل) و لیلا زارع (ما همه خوبیم)

جشن: محسن قاضی مرادی (ما همه خوبیم) و الهام حمیدی (خیلی دور، خیلی نزدیک)

 

پرویز پرستویی و مسعود رایگان هر دو بهترین بودند ولی بازی پرستویی در بید مجنون را شاید بتوان در کنار نقش حاج کاظم ماندگارترین نقش او دانست. در نقش مکمل معلوم نیست چگونه جشن از بازی ماندگار شکیبایی چشم پوشی کرد؟!

 

 

1385

نقش اصلی:

فجر: پرویز پرستویی (به نام پدر)

جشن: رضا کیانیان (یه بوس کوچولو)

نقش مکمل

حمید لولایی (چند می‌گیری گریه کنی؟) و مهتاب نصیرپور (به نام پدر)

بیژن امکانیان (تقاطع) و پانته‌آ بهرام (چهارشنبه‌سوری)

 

با وجود تفاوت زیاد در نقش مکمل این دو رویداد در این سال باید گفت هر چهار نفر بهترین بودند و انتخاب به عهده مخاطبین! اما نقش اصلی فجر که دو سال قبل پرستویی را نادیده گرفته بود و بر موج تکریم پرستویی سوار بود این بار هم پرستویی را برگزید و یکی از بهترین بازی‎های سینمایی که بازی رضا کیانیان در یه بوس کوچولو بود را نادیده گرفت.

 

1386

نقش اصلی

فجر: بهرام رادان (سنتوری)

جشن: خسرو شکیبایی (اتوبوس شب)

نقش مکمل

فجر: افشین هاشمی (پا برهنه در بهشت) و پانته‎آ بهرام (بچه‎های ابدی)

جشن: صابر ابر (مینای شهر خاموش) و سیما تیرانداز (پاداش سکوت)

 

سؤالی که در این سال با آن روبرو می‎شویم این است که آیا خسرو شکیبایی فقید آیا نقش اصلی اتوبوس شب بود؟!

 

1387

نقش اصلی

فجر: امین حیایی (شب) و هنگامه قاضیانی (به همین سادگی)

جشن: خسرو شکیبایی (ستاره بود) و گوهر خیراندیش (دعوت)

نقش مکمل

محسن تنابنده (استشهادی برای خدا)

بابک حمیدیان (ریسمان باز)

 

سال 86 هم یکی دیگر از سال‎های بود که اصناف به بازیگران تازه وارد رأی ندادند. گذر زمان مشخص کرد که هنگامه قاضیانی و محسن تنابنده دو بازیگر خوب سینمای ایران هستند.

 

1389

جشن خانه سینما در سال 1388 برگزار نشد و به همین دلیل دو سال را یکجا داوری کرد که اگر بخواهیم تطبیق دهیم به نظر کار اشتباهی می‎رسد.

 

 

با توجه به نتایج فوق حال باید مخاطبین قضاوت کنند که جشن خانه سینما بهتر رأی داده است یا جشنواره فجر؟

خانه سینما در آستانه برگزاری مراسم جشن سینمای ایران اقدام به فلاش بکی به سال­های مختلف این جشن داشته و دوره‎ای کامل از این رویداد ارائه داده است. در جدیدترین این تحلیل‎ها نگاهی تطبیقی به بازیگرانی داشته که از جشنواره فجر و جشن خانه سنیما جایزه گرفته و نگاه اصناف را تخصصی‎تر دیده است. به همین منظور ما با نگاه خود به این جوایز نگاهی انداخته‎ایم و آن را مورد تحلیل قرار داده‎ایم و قضاوت را به شما واگذار کرده‎ایم. در این بررسی تنها تفاوت‎های دو مراسم مورد بررسی قرار گرفته و به نکات اشتراک کاری نداشته ایم. جشن خانه سینما تقریبا از دومین دوره خود سر و شکل رسمی گرفت که مطابق با شانزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر و سال 1376 بود. سال‎های زیر بر اساس زمان برگزاری جشن‎‎های سینمای ایران بوده و بالطبع داوری آن با سال قبل فجر سنجیده شده است.

 

1377

بهترین بازیگر نقش اول:

فجر: گلشیفته فراهانی (درخت گلابی)

جشن خانه سینما: عاطفه رضوی (نجات یافتگان)

 

بهترین بازیگر نقش مکمل:

فجر: رضا کیانیان و بیتا بادران (آژانس شیشه‎ای)

جشن خانه سنیما: حسین ایل بیگی (بودن یا نبودن) و گوهر خیراندیش (بانو)

 

در همین سال اول مشخص است که جشن خانه سینما علاقه‎ای به جایزه دادن به هنرپیشگان جوان نداشته و به کسوت بیشتر بها داده است. نمونه‎اش گذر از یکی از ماندگارترین بازی‎های نقش مکمل سینمای ایران سرگرد آژانس شیشه‎ای است.

 

1378

نقش اول:

فجر: هدیه تهرانی (قرمز)

جشن: نیکی کریمی (دو زن)

نقش مکمل:

فجر: احترام السادات حبیبیان (مصائب شیرین)

جشن: مریلا زارعی (دو زن)

سال 1377 یک سال پس از تغییرات مختلفی که در کشور به وجود آمد اصناف به نظر می‎رسد تمایل به فیلمی داشته‎اند که از دل آن جو بیرون امده بود تا این‎که بازی درخشان یک نابازیگر چون خانم حبیبیان یا بازی هدیه تهرانی در یک تریلر جنایی.

 

1379

تفاوت در این بود که حمید فرخ‎نژاد در فجر در نقش مکمل و در جشن در نقش اصلی جایزه گرفت و فرامرز قریبیان در فجر نقش اصلی را از آن خود کرد.

 

1380

نقش اصلی

فجر: حسین عابدینی (باران) – ثریا قاسمی (مارال)

جشن: محمدرضا فروتن (شب یلدا) – لیلا حاتمی (آب و آتش)

نقش مکمل

فجر: داریوش ارجمند و میترا حجار (سگ کشی)

جشن: آتیلا پسیانی «آب و آتش» و زنده‌یاد پوپک گلدره «موج مرده»

 

نوزدهمین دوره جشنواره فجر یکی از بدترین سال‎ها را در انتخاب بازیگران رقم زد. هر فیلمی را که بهتر می‎دید به بازیگرانش هم جایزه می‎داد. نمونه جایزه گرفتن بازیگران سگ‎کشی و باران. در مقابل جشن خانه سینما سنگ تمام گذاشت و هر چهار انتخاب بسیار منطقی‎تر از انتخاب‎های فجر بود. بازیگران آب و آتش همه به بهترین شکل نقش خود را ایفا کردند و فروتن هم بهترین بازیگر کارنامه کاری خود را در فیلم شب یلدا داشت.

 

1381

نقش اصلی

فجر: ترانه علیدوستی (من ترانه 15 سال دارم)

جشن: رویا تیموریان (زندان زنان)

نقش مکمل

فجر: عزت الله انتظامی و بهناز جعفری (خانه‎ای روی آب)

جشن: حسین محجوب (من ترانه 15 سال دارم) ثریا قاسمی (شام آخر)

 

گذر از بازی به یاد ماندنی ترانه علیدوستی در اولین نقش آفرینی از آن قبیل تصمیماتی است که صنف می‎گیرد و بازیگر 16 ساله‎ای که هنوز نه می‎داند خانه سینما کجاست نه صنف بازیگران را کنار می‎گذارد حتی اگر نقش ماندگاری چون ترانه پرنیان را ایفا کرده باشد.

 

1382

نقش اصلی

فجر: حبیب رضایی (اینجا چراغی روشن است) و نیکی کریمی (واکنش پنجم و دیوانه‎ای از قفس پرید)

جشن: فرامرز قریبیان (رقص در غبار) و هانیه توسلی (شب‎های روشن)

 

نقش آفرینی حبیب رضایی و قریبیان در آن سال جزء بهترین‎ها بود ولی تفاوت بازی نیکی کریمی و هانیه توسلی بسیار زیاد بود. نیکی کریمی که کارنامه کاری پرنوسانی داشته بهترین سال‎های خود را در فیلم‎های تهمینه میلانی داشت و بازی او در نقش فرشته در واکنش پنجم را پخته‎ترین بازی این بازیگر می‎توان لقب داد.

 

1383

نقش اصلی

فجر: بهرام رادان (شمعی در باد) – گوهر خیراندیش (رسم عاشق کشی)

جشن: پرویز پرستویی (مارمولک) – گلشیفته فراهانی (اشک سرما)

نقش مکمل

عزت الله انتظامی (گاو خونی)

پارسا پیروزفر (مهمان مامان)

 

تفاوتی که همیشه در جشن خانه سینما و فجر وجود داشته است نگاه دولتی و رادیکال فجر به فیلم‎ها بوده که گاه در جوایز تصمیمات غیرسینمایی گرفته می‎شده است. نمونه ان را در همین سال حضور فیلم مارمولک می‎توان اشاره کرد. فجر مصلحت دانسته بود از جایزه به این فیلم طفره برود ولی جشن خانه سینما این نوع قصورها را جبران کرده مانند دوره آب و آتش و مارمولک.

در همین سال انتخاب مکمل فجر را می‎توان هوشمندانه‎تر دید و این‎که چرا جشن بازی‎های عزت الله انتظامی را نادیده می‎گرفته؟

 

1384

نقش اصلی

فجر: پرویز پرستویی (بید مجنون)

جشن: مسعود رایگان (خیلی دور، خیلی نزدیک)

نقش مکمل

فجر: خسرو شکیبایی (سالاد فصل) و لیلا زارع (ما همه خوبیم)

جشن: محسن قاضی مرادی (ما همه خوبیم) و الهام حمیدی (خیلی دور، خیلی نزدیک)

 

پرویز پرستویی و مسعود رایگان هر دو بهترین بودند ولی بازی پرستویی در بید مجنون را شاید بتوان در کنار نقش حاج کاظم ماندگارترین نقش او دانست. در نقش مکمل معلوم نیست چگونه جشن از بازی ماندگار شکیبایی چشم پوشی کرد؟!

 

 

1385

نقش اصلی:

فجر: پرویز پرستویی (به نام پدر)

جشن: رضا کیانیان (یه بوس کوچولو)

نقش مکمل

حمید لولایی (چند می‌گیری گریه کنی؟) و مهتاب نصیرپور (به نام پدر)

بیژن امکانیان (تقاطع) و پانته‌آ بهرام (چهارشنبه‌سوری)

 

با وجود تفاوت زیاد در نقش مکمل این دو رویداد در این سال باید گفت هر چهار نفر بهترین بودند و انتخاب به عهده مخاطبین! اما نقش اصلی فجر که دو سال قبل پرستویی را نادیده گرفته بود و بر موج تکریم پرستویی سوار بود این بار هم پرستویی را برگزید و یکی از بهترین بازی‎های سینمایی که بازی رضا کیانیان در یه بوس کوچولو بود را نادیده گرفت.

 

1386

نقش اصلی

فجر: بهرام رادان (سنتوری)

جشن: خسرو شکیبایی (اتوبوس شب)

نقش مکمل

فجر: افشین هاشمی (پا برهنه در بهشت) و پانته‎آ بهرام (بچه‎های ابدی)

جشن: صابر ابر (مینای شهر خاموش) و سیما تیرانداز (پاداش سکوت)

 

سؤالی که در این سال با آن روبرو می‎شویم این است که آیا خسرو شکیبایی فقید آیا نقش اصلی اتوبوس شب بود؟!

 

1387

نقش اصلی

فجر: امین حیایی (شب) و هنگامه قاضیانی (به همین سادگی)

جشن: خسرو شکیبایی (ستاره بود) و گوهر خیراندیش (دعوت)

نقش مکمل

محسن تنابنده (استشهادی برای خدا)

بابک حمیدیان (ریسمان باز)

 

سال 86 هم یکی دیگر از سال‎های بود که اصناف به بازیگران تازه وارد رأی ندادند. گذر زمان مشخص کرد که هنگامه قاضیانی و محسن تنابنده دو بازیگر خوب سینمای ایران هستند.

 

1389

جشن خانه سینما در سال 1388 برگزار نشد و به همین دلیل دو سال را یکجا داوری کرد که اگر بخواهیم تطبیق دهیم به نظر کار اشتباهی می‎رسد.

 

 

با توجه به نتایج فوق حال باید مخاطبین قضاوت کنند که جشن خانه سینما بهتر رأی داده است یا جشنواره فجر؟