خوانش رورشاخی از نمایشگاه «سایه» اثر مونا مطهریان، گالری جُرجانی

اثر انتخاب شده از مجموعه آثار نمایشگاه انفرادی مونا مطهریان با نام سایه، واقع در گالری جُرجانی، 28 فروردین الی 7 اردیبهشت ماه 1394 به نمایش گذاشته شده است. هنرمند با استفاده از ریختن رنگ و پاشیدن آن به روی سطح بوم به شکل‌های مد نظرش رسیده که به نوعی می‌توان آن را شبیه به آزمون روان‌کاوی و فرافکن هرمن رورشاخ معروف به تست رورشاخ دانست. در سال ۱۹۲۰ هرمان رورشاخ، روان‌پزشک سوییسی پس از مطالعه و آزمایش روی ۳۰۰ بیمار روانی و ۱۰۰ فرد سالم به عنوان شاهدهای کنترل، آزمایشی به نام «ده لکه» را ابداع کرد که با توجه به تفسیر این لکه‌ها از سوی فرد درمان‌گر می‌تواند به برخی جنبه‌های شخصیتی و درونی بیمار پی ببرد. در تست رنگی رورشاخ مخاطب توسط لکه‌های متقارن مورد روان‌کاوی و شناخت قرار می‌گیرد، در این اثر با توجه به لکه‌هایی که حس ترکیب‌بندی متقارن را القا می‌کند، نامشخص بودن رده‌ی سنی، جنسیت و سلامت فرد در اثر، خود گواهی برای برداشت‌های متفاوت افراد از این اثر است. در این اثر گاهی به نظر می‌رسد حیوان در تسخیر انسان است، قرمزی صورت انسان به چشم و لب گوزن لغزیده و در اطراف فرد نیز به چشم می‌خورد و همچنین کرم بقیه‌ی بخش‌های بدن انسان و گوزن نیز مشترک است. این همسانی، روح حاکم بر نقاشی را موکد می‌کند. مشخص نیست کدامیک مهمترین رکن اثر است حیوان در اسارت انسان یا خود انسان به تصویر کشیده شده که به نظر بیمار و مجروح می‌آید و این جراحت و خشم با توجه به رنگ قرمز بیننده حالت تدافعی القا کرده و حس هیجانی عمیق را در او ایجاد می‌کند انگاری خونی از بدن انسان و چشم گوزن به بیرون می‌تراود.

در این نقاشی با توجه به تست رورشاخ تلفیقی از انسان و حیوان یا انسان سوار بر حیوان و یا حتی انسانی در اختیار حیوان را می‌توان دید که به نوعی حس تنش و اضطراب را ایجاد می‌کند. چهره‌ی انسانی که نه خشن است نه آرام، انسانی با چهره‌ای بی حس و غمگین که شاخ گوزن را گرفته است، که هیچ چیز نیست ولی می‌تواند همه چیز باشد و نشان دهنده‌ی ذهنیات و اختلالات درونی و برداشت شخصی مخاطب است. حیوان، جسمی انسانی دارد و این از شانه‌های انسانی‌اش پیدا است و حتی گاهی به نظر می‌رسد درون انسان را به نمایش گذاشته است. کنتراست قرمز انسان و پس زمینه، او را برجسته ترش کرده است و زمینه حالتی محو و دودی دارد. در پایان اینکه اسم این مجموعه آثار به نام سایه می‌تواند نشان دهنده‌ی این باشد که هیچ کدام واقعیت و اصل نیست یا بازتاب حیوانی درون انسان می‌باشد که در حین سرعت ایستاده است.