هیچ.../ نگاهی به فیلم «بی‎خود و بی‎جهت» ساخته عبدالرضا کاهانی

 

**½**

از سری یادداشت های سی امین جشنواره فیلم فجر

 

چند ساعت تا مراسم ازدواج فرهاد (احمد مهران فر) و الهه (نگار جواهریان) بیشتر نمانده است، آن‎ها هنوز اثاثه خود را نچیده‎اند و آماده مراسم نیستند از طرفی محسن (رضا عطاران) و مژگان (پانته آ بهرام) که خانه خود را در اختیار آنها قرار داده‎اند هنوز به خانه تازه خود نقل مکان نکرده‎اند.

در این فیلم سعی شده است تصویری واقع گرایانه و ملموس از آدم‎های طبقه متوسط شهری ارائه شود، با  کارگردانی مینی‎مالیستی، بازی هایی نمایانگر تصویر روشن از کاراکترها به دور از شخصیت‎پردازی‎های کلاسیک، استفاده حداقلی ازموسیقی متن، تصویربرداری با دوربین روی دست و تدوینی با حداقل کات.

در بی خود و بی جهت هم مثل هیچ و در شکل دقیق تر شبیه اسب... گره داستانی از تلاقی کاراکترها در موقعیتی درهم بنا شده است، که با کنار هم قرار گرفتن این شخصیت‎ها قرار است به چارچوب و کلیت اثر دخول کنیم.  بر مبنای دیالوگ‎هایی نزدیک به زندگی عادی، اما این فیلم رهایی و سیال بودن اسب را ندارد و محصور است در یک محیط بسته و شخصیت‎پردازی به طور دقیق و به کفایت نیست.

یکی از نکات برجسته کارهای کاهانی بازی‎های درخورد در فیلم‎های اوست. در این فیلم هم چهار بازیگر اصلی تجربه کار کردن با این کارگردان را پیش از این داشته‎اند. پانته‎آ بهرام بازی قابل توجهی ارائه کرده و شیرینی خاصی به فیلم داده است.  رضا عطاران تکرار دلنشین نقشی است که از او بارها دیده‎ایم، مردی بی‎خیال که با خونسردی عجیب خود گاه باعث ایجاد تنش‎های عصبی ناخواسته‎ای برای اطرافیانش به وجود می‎آورد.  احمد مهران فر بازی نسبتاً خوبی داشته و شخصیت ساده‎ای دارد. نگار جواهریان بازیگر نقشی است که نسبت به بقیه کاراکترها معلق‎تر است و دربرخی از دقایق کاراکترش در راستای  کلیت کار نیست.

مشکل اصلی در آخرین ساخته کاهانی این است که درام به طور کامل شکل نمی‎گیرد. ایده فیلم به مرز پختگی نمی‎رسد و کار به هم ریخته و شتاب زده می‎باشد. ایده‎های طنزی که بیشتر بر مبنای کلام است در برخی از لحظات باعث جذابیت می شود؛ اما پیوسته نیست.

بی خود و بی جهت بعد از ساخت  تجریه ارزشمند اسب حیوان نجیبی است تا حدی عقبگرد محسوب می شود برای کاهانی. اما لحظات دوست داشتنی و جذابی هم دارد، سکانسهای حضور راننده کامیون مخصوصا" در لحظه قرار گرفتن پانته آ بهرام در زیر کامیون و یا به هم ریختگی اولیه.

بی خود وبی جهت در ادامه مسیر فیلمسازی کاهانی است، سبکی که این فیلمساز با هیچ به آن رسید، در اسب حیوان نجیبی است تکمیل کرد و در فیلم جدید خود ادامه می‎دهد. کاهانی کارگردانی است که در این سال‎ها لحن خود را در فیلمسازی خود را پیدا کرده است و نوع نگاه خاص خود را دارد.