درباره دو فیلم از برلیناله‌ی 2017 / کارل مارکس بر روی پرده‌ی سینماها

 

 

کارل مارکس جهان را تغییر داد، حالا وقتش رسیده که سینما را هم تغییر بدهد. در بخش ویژه جشنواره فیلم برلین، «کارل مارکس جوان» ساخته رائول پک، فیلمساز و فعال حقوق بشر اهل هائیتی به نمایش گذاشته می‌شود. در همان حال ونگ کوانان، سینماگر سرشناس چینی که در سال ۲۰۰۶ خرس طلایی جشنواره فیلم برلین را به خاطر فیلم «عروسی تویا» از آن خود کرده بود، فیلم دیگری درباره کارل ماکس می‌سازد: این‌ بار درباره آخرین سفر مارکس سالخورده و خسته.

به گزارش واریتی دونگ کوانان در حاشیه شصت و هفتمین جشنواره فیلم برلین موفق شد همکاری ماریو آدورف، بازیگران کهنه‌کار آلمانی را برای ایفای نقش کارل مارکس در  فیلم پرهزینه «آخرین سفر مارکس» به دست آورد.

 

«آخرین سفر مارکس» درباره رویدادهای زندگی کارل مارکس در سال‌های دهه ۱۸۷۰ است. در آن سال‌‌ها فریدریش انگلس از مارکس خواسته بود که لندن را ترک کند و به جاهای خوش آب و هواتری برود تا بتواند با سر فارغ کتاب عظیم «سرمایه» را به پایان برساند. چنین بود که مارکس از لندن ابتدا به الجزایر سفر کرد و سپس خود را به مراکش و پاریس رساند.

 

فیلم می‌بایست روایتی به دست دهد از دشواری‌های کارل مارکس در این سفر، تعقیب و گریز او با جاسوسان و مأموران اطلاعاتی بریتانیا که از دیرباز مارکس را به خاطر مقالاتش در انتقاد از سیاست‌های استعماری بریتانیا، از جمله لشکرکشی به ایران در زمان پادشاهی محمد شاه بر سر حاکمیت بر افغانستان و خرمشهر (در آن زمان محمره) زیر نظر داشتند.

 

بودجه این فیلم ۲۷ تا ۳۷ میلیون دلار برآورد شده و دونک کوانان در حاشیه جشنواره فیبم برلین در حال گفت‌و گو با تهیه‌کنندگان برای ساخت این فیلم به عنوان یک محصول چند ملیتی‌ست.

 

ماریو آدورف می‌گوید: «بعد از آنکه فیلم جدا با هم وانگ کوانان را دیدم، تصمیم گرفتم با او همکاری کنم. تحت تأثیر نگاهی انسانی او قرار گرفتم و متوجه شدم که چقدر به هم نزدیک هستیم.»

 

«جدا با هم» در سال ۲۰۱۰ جایزه بهترین فیلمنامه برلیناله را به دست آورد. وانگ کوانان گفته است: «سفر مارکس داستانی‌ست معاصر زمانه ما. لندن در قرن نوزدهم بی‌شباهت با پکنی که امروز سراغ داریم نیست.» کوانان از فیلمسازان «نسل ششم» سینمای چین است.

 

«مارکس جوان» ساخته رائول پک که یکشنبه ۱۲ فوریه در بخش ویژه برلیناله به نمایش درآمد، سویه دیگری از زندگی کارل مارکس را به بیان سینمایی درمی‌آورد: مارکس جوان در یک فضای پر التهاب در آستانه انقلاب صنعتی. این فیلم در مارس سال جاری اکران می‌شود.

 

پاریس در سال ۱۸۴۴ در آستانه انقلاب صنعتی. مارکس جوان که ۲۶ سال دارد با جنی، همسرش در تبعید به سر می‌برد. در پاریس است که او با فریدریش انگلس آشنا می‌شود. مارکس که از نظر مالی ورشکسته شده، انگلس را ابتدا به چشم پسر پولدار یک کارخانه‌دار می‌بیند و در دل او را تحقیر می‌کند، غافل از آنکه انگلس مقالاتی در انتقاد از فقر طبقه کارگر در انگلستان نوشته و از طرفداران سرسخت حقوق کارگران است.

 

دلبستگی به انقلاب، دوستی ژرفی بین آن‌ها به وجود می‌آورد. مارکس و انگلس هر دو اهل طنز و شوخی‌اند و یک هدف مشترک هم دارند. از معاشرت و هم‌پیالگی با هم لذت می‌برند، به یکدیگر احترام می‌گذارند و از عقاید هم الهام می‌گیرند. این دو دوست با همراهی جنی، همسر مارکس مقالاتی می‌نویسند با این هدف که شعله‌های انقلاب را شعله‌ور کنند. آگوست دیل، بازیگر آلمانی که نقش کارل مارکس در این فیلم را به عهده دارد، می‌گوید: "مارکس را واقعاً می شناسیم؟ ممکن است مقالات و کتاب‌های او را خوانده باشیم. وقتی نامه‌های انگلس به همسر او، جنی را می‌خوانیم، متوجه می‌شویم که پشت همه آن مقالات و کتاب‌ها، یک انسان نهفته است."

 

رائول پک، سینماگر اهل هائیتی در سال ۱۹۹۲ یا فیلم «لومومبا، مرگ یک پیامبر» خود را در جهان به عنوان یک سینماگر برجسته شناساند. این فیلم درباره زندگی و مبارزات پاتریس لومومبا با الهام از زندگی پک در کودکی و مهاجرت اجباری او به زئیر ا‌ست.در سال ۲۰۰۵ فیلم «قتل عام رواندا»ی رائول پک در جشنواره فیلم برلین به نمایش درآمد. مستند «من کاکا سیاه تو نیستم»، یکی از دیگر از آثار شاخص رائول پک در سال ۲۰۱۷ نامزد اسکار بهترین مستند شده است.