گوردون گکو: پول نه می‎خوابد و نه خرج می‎شود؛ بلکه تنها در حال جابه‎جایی است / نگاهی به «وال‎ استریت‎ 1و 2» ساخته الیور استون

 

چقدر در زندگی به شانس اعتقاد دارید؟ آیا تا به حال شانس خود را امتحان کرده‎اید؟ دنیای هالیوود سرزمین امتحان کردن شانس‎ها است و خارج از آثاری که ساخته شده داستان‎های پشت صحنه فراوانی از تست شانس‎ها توسط افرادی وجود داشته و خیلی‎ها توانستند به همه چیز برسند و برخی هم از میدان به در شدند. طرح‎های مختلفی از این قبیل مضامین در فیلم‎های مختلفی به کارگرفته‎ شده که شخصی با در دست داشتن یک فرمول پول‎دار شدن یا به قدرت رسیدن نزد صاحبان قدرت رفته و یا بلیطش زده و وارد بازی شده یا این‎که زیر پا له شده است.

 

باد فاکس (چارلی شین) شخصیت اصلی فیلم وال استریت Wall Street هم یکی از همان افراد است که با یافتن فرمولی قریب به 50 روز به دفتر گوردن گکو (مایکل داگلاس) زنگ می‎زند تا بتواند دقایقی از او وقت بگیرد. و اما فرمول او: «سهام شرکت هواپیمایی طی چند روز افت خواهد کرد و پس از یک رکود به دلیل سقوط یکی از هواپیماها دوباره اوج می‎گیرد.» گکو حرف باد را پیگیری می‎کند و از این جوان خوشش می‎آید؛ اما داستان از قرار دیگری است. باد شانسش زد اما این فرمول را به صورت نادرست از پدرش که در اتحادیه هواپیمایی کار می‎کرده به گوش گکو رسانده و حال که گکو متوجه شده یا باید از گود خارج شود یا تا انتهای شانسش بازی کند.

 

الیور استون فیلم‎های انتقادی بسیاری دارد و یکی از رک‎ترین کارگردانان سینمای جهان شناخته می‎شود اما زمانی که به سراغ مهم‎ترین مرکز اقتصادی جهان یعنی وال استریت رفت بیشتر از این‎که در حال و هوای رسوایی اقتصاد کثیف آمریکا باشد بیشتر در حال و هوای طرح قصه‎ای چون صورت زخمی Scarface که برای برایان د پالما نوشته بود؛ به سر می‎برد. باد فاکس مانند تونی مونتانا شانسش را امتحان می‎کند تا به قدرت و پول برسد ولی استون در صورت زخمی فیلمنامه بی‎نقص‎تری نوشته است و مثل این‎که در وال استریت تکلیفش با خودش مشخص نبوده که می‎خواهد یک درام در مورد تلاش یک فرد برای رسیدن به پول و قدرت را به تصویر کشد یا این‎که پرده از برخی جنایات اقتصادی بردارد.

 

 

تا به حال در مورد شخصیت باد در فیلم بحث شد؛ اما باید گفت شخصیت اصلی که استون می‎خواسته به تصویر کشد گکو بوده است. آکادمی اسکار هم داگلاس را برای این نقش به عنوان بهترین نقش اصلی برگزید؛ ولی دوربین استون، روایتش و خط اصلی داستان باد را به ما به عنوان شخصیت اصلی نشان می‎دهد. چیزی که خارج از متن، استون از فیلمش تعریف کرده یا از آن نوشته‎اند به هیچ‎وجه آن چیزی نیست که در فیلم دیده می‎شود. قصد استون افشای برخی از جنایات اقتصادی است که چگونه طمع مثل آفت سبب مشکلات مختلف در امورات کاری می‎شود و در این زمینه درام گکو را نشان دهد که از دیگران به عنوان ابزار استفاده می‎کند. در وال استریت ما با باد پیش می‎رویم موفقیت‎هایش را دنبال می‎کنیم. رسیدن به برخی از چیزهایی که می‎خواسته و درنهایت قرار گرفتن بر سر دوراهی انسانیت و طمع. گکو در این میان شخصیتی است که باد به عنوان یک اقتصاددان موفق انتخاب می‎کند وگرنه می‎توانست به جای گکو شخصیتی دیگری مانند گکو را انتخاب می‎کرد که در وال استریت: پول هرگز نمی‎خوابد Money Never Sleepsدو دهه بعد متوجه می‎شویم کم هم نیستند.

 

استون پس از رکود اقتصادی کشورش که اروپا را هم درنوردید تصمیم گرفت وارد ماجرا شود و قسمت دوم این فیلم را بسازد. وال استریت: پول هرگز نمی‎خوابد زمانی اکران شد که تقریبا آن مشکلات مهار شده بود و این‎بار استون توانست آن چیزی را که در ذهن می‎پرورانده به تصویر درآورد. باز هم در مرکز داستان جوان جاه‎طلبی به نام جیک مور (شیا لبوف) را می‎بینیم که نه به واسطه خدعه، بلکه با علم و تحصیلات توانسته در بورس به جایگاهی برسد و هر کسی به دنبال به دست آوردن او در سرمایه‎گذاری وال استریت باشد. او عاشق وینی گکو (کری مولیگان) دختر گوردون گکو شده که پدرش پس از دو دهه از زندان آزاد شده و کتاب پرفروشی را در مورد اعمال غیرقانونی‎اش نوشته و جیک مانند باد وجدانش پیروز نهایی است. وال استریت 2 برخلاف قسمت اول یک درام به تمام معناست و زبان تند استون این بار صاحبان قدرت اقتصاد را هم می‎گزد.

 

 

در قسمت اول به هیچ‎وجه در مورد گکو شخصیت‎پردازی نمی‎شود. گکو یک تیپ از افراد طمع‎کار است که فقط به دنبال افزودن پول روی پول است و در دفترش نشان داده می‎شود و استون در قسمت دوم تازه به یادش می‎افتد در مورد او شخصیت‎پردازی را کامل کند خصایص اخلاقی، روابط عاطفی و نوع رفتارهای او در قسمت دوم مشخص می‎شود. خارج از مناسبات خانواده گکو و جیک چندین داستان فرعی از صاحبان قدرت اقتصادی دیده می‎شود. افرادی که ظرف چند روز کشوری می‎توانند زمین بزنند، سیاستمداران و قدرت‎های مافیایی را کنار نهند و در نهایت حرف اول سرمایه را در پشت پرده آن‎ها زنند. در قسمت دوم اشخاصی مانند گکو بسیارند و تازه متوجه عمق فاجعه می‎شویم که گکو چقدر در کنار این افراد کوچک‎تر است و چقدر داستان قسمت اول ساده از کنار چنین رفتارهایی گذشته است.  برتون جیمز (جاش برولین) یکی از همان اشخاص است که به خوبی در موردش شخصیت‎پردازی شده و قصد دارد با کنار زدن رئسای بزرگ خود را جانشین آن‎ها کند؛ اما هم‎چون باد که گکو را زمین زد این‎بار جیک برتون را زمین می‎زند.

 

وال استریت نتوانست آن‎چنان منتقدان را راضی کند؛ اما به نظر نگارنده استون در قسمت دوم بسیار جلوتر آمده و فیلمنامه بی‎نقص‎تری را نوشته و مشکل اصلی هر دو قسمت و کلا فیلم‎ساختن در مورد وال استریت حجم بالای اطلاعات و دیالوگ‎ است که فیلمنامه‎نویس باید هوشیار باشد چه‎طور مهم‎ترین‎ها را برگزیند که خدشه‎ای بر درام وارد نشود و کارگردان با دکوپاژی قوی و تدوین در خدمتش آن‎ها را به تصویر کشد. کاری که استون در همین مورد با جی‎اف‎کی JFK کرد  به هیچ‎وجه نتوانست در مورد وال‎استریت انجام دهد.

 

 

وال استریت (1987) : نمره از 10 (6.7)

وال استریت: پول هرگز نمی‎خوابد (2010): امتیاز از 10 (7)