رابطه‌ی هنر و پزشکی در نمایشگاه موزه‌ی هنر کراکوف

 

 

موزه‌ی هنر معاصر کراکوف نمایشگاهی با عنوان «پزشکی در هنر» برگزار نموده است.

پزشکی برای ما بازیابی سلامتی را به ارمغان می‌آورد و در عین حال بیماری، درد، فرسودگی فیزیکی و مرگ را نیز یادآوری می‌کند. پزشکی همچنین علمی است که گستره‌ی وسیعش آزمایشات دارویی، بیولوژیکی و روانی را شامل می‌شود و با پیامدهای اخلاقی این گونه آزمایش‌ها سر و کار دارد. این جنبه‌ از علم همچنین روانشناسی بیماری را نیز در بر می‌گیرد که به عنوان رابطه‌‌ی میان وضعیت ذهنی و وضعیت فیزیکی بدن شناخته می‌شود.

 

روانپزشکی، شاخه‌ی جذاب دیگری در پزشکی است که ما را قادر می‌سازد به این موضوع دقت کنیم که چگونه متفاوت بودن می‌تواند منبع خلاقیت باشد. همچنین این علم، هنر درمانی را میسر ساخته است، که در آن بیماری از طریق هنر تخفیف می‌یابد. یکی دیگر از حوزه‌های مُد روز پزشکی، که اغلب نگاه تحقیر‌آمیزی به آن وجود دارد، جراحی زیبایی است که امکان تحقق رویای همیشه زیبا و جوان بودن افراد را ایجاد می‌کند. پزشکی منبع مباحث متعددی است که از جهات گوناگونی روان انسان را آزرده می‌سازد و از همین رو بهترین حوزه برای فعالیت هنری است. بر اساس این ایده، در نمایشگاه موزه‌ی هنر معاصر کراکوف آثاری از هنرمندان معاصر تا اساتید قرن بیستم، که به نوعی به پزشکی مرتبط می‌شود، به نمایش درآمده است.

 

عکس‌های Nicole Tran Ba Vang به دو کارکرد پوست انسان اشاره دارند: کارکرد زیستی و فرهنگی. از یک سو، پوست سد محافظ بدن است و از سوی دیگر سبک زندگی ما را نشان می‌دهد و حدود شکل بدن را تعیین می‌کند. در فرهنگ معاصر، اهمیت بیش از حدی که ما به بدنمان می‌دهیم، همزمان نشان دهنده‌ی اهمیتی است که برای تصویر خودمان قائلیم، و پوست، درست همانند نوع پوششمان، به شکلی از بیان فردیت تبدیل می‌شود. مراقبت‌های درمانی که از همیشه پیچیده‌ترند و جراحی زیبایی، برای تامین همین نیازهای مدرن شکل گرفته‌اند. متخصص جراحی صورت، پروفسور این هاچیسون، هم با پروژه‌ی «حفظ صورت‌ها» در این نمایشگاه شرکت کرده است. در ۱۹۹۹ او تصمیم گرفت وضعیت بیمارانش را، از طریق سفارش خلق پرتره‌هایی از آنها به قلم مارک گیلبرت_ پیش از جراحی، در حین عمل و پس از آن_ ثبت کند.

 

طبق گفته‌ی پروفسور، اگرچه این شیوه‌ی قدیمی موازین یک سند علمی و بی‌غرضانه را محقق نمی‌کند، با این وجود ارزش درمانی دارد. بیمارانی که برای این پرتره‌ها مدل می‌شوند احساس خاص بودن می‌کنند، چرا که _علیرغم نواقص صورت‌هایشان_ سوژه‌ی یک اثر هنری شده‌اند، در نتیجه بدشکلی آنها دارای اهمیت و ارزش می‌شود. از منظر علم پزشکی، بیمار می‌تواند مجرای مناسبی برای کسب اطلاعات باشد و خون او منبع داده‌های زیادی درباره‌ی بدن است. Edith Micansky در اثری به نام BSG به این موضوع می‌پردازد. BSG به شاخص افت گلبول‌های قرمز خون اشاره دارد که در تشخیص پزشکی می‌تواند نشانه‌ی التهاب، روماتیسم یا سرطان باشد. Micansky برای ساخت این اینستالیشنِ متشکل از بطری‌های حاوی خون_ در طول دوران فعالیتش به عنوان یک پزشک_ نمونه‌‌های خون‌ متعددی از بیمارانش را جمع‌آوری کرده است. ۳۸۰۰ بطری شماره‌گذاری شده، هم تنوع نمونه‌ها و هم شخصیت رازآمیز بیماران را نشان می‌دهد.

 

لایه‌ی زیبایی‌شناسانه‌ی این کار هم که بر رنگ قرمز آن مبتنی است به مرور زمان بر اثر فساد خون تغییر می‌کند. از میان آثار به نمایش درآمده از هنرمندان قرن بیستم در نمایشگاه، می‌توان به سلف‌پرتره‌ای از مرت اوپنهایم اشاره کرد. برای این پرتره او از روش عکسبرداری با اشعه‌ی ایکس بهره گرفته است. هنرمند ساختار استخوانی خود و جواهراتش را در کار گنجانده و اثر را با سال تولدش و سالی که دوست داشت تا آن زمان زنده باشد، امضا کرده است. نمایش جمجمه به شکل گریز ناپذیری مضامین مرتبط با مرگ را به یاد می‌آورد. برتری پیشگیری بر درمان نیز در «نمی‌توان این امر را به تعویق انداخت» از Marcin Maciejowski مورد بررسی قرار گرفته است. هنرمند انجام یک آزمایش ماموگرافی را به تصویر می‌کشد که از عکسی چاپ شده در یک مجله‌ی ویژه‌ی زنان، الهام گرفته شده است. این عکس بهانه‌ای برای اجرای یک نقاشی از روی مدل شد. در زندگی روزمره ما خیلی خود را در گروه افراد در معرض خطر نمی‌بینیم و تصور می‌کنیم چنین مسائلی به ما مربوط نیست و چکاپ را فراموش می‌کنیم. Maciejowski این نقاشی را به مادرش تقدیم کرده است تا اهمیت چکاپ‌های منظم را به او یادآوری کند.

 

Nikita Shalennyi نیز با یک عکس صحنه‌پردازی شده در نمایشگاه حضور دارد. این عکس با عنوان «برادرت کجاست» بر اساس نقاشی مشهور «کلاس آناتومی دکتر تولپ» خلق شده است. در این برداشت معاصر از کار رامبراند، پزشک و تماشاچی‌های اثر اصلی با عوامل ماسک‌زده‌ی نیروهای ویژه جایگزین شده‌اند. کالبدشکافی بدون خونریزی در این کار، روی مرد شیک پوشی در حال انجام است که جایگزین جسدِ دزد در کار رامبراند شده است. از دیگر هنرمندانی که اثری از آنها در این نمایشگاه حضور دارد می‌توان به مارینا آبراموویچ، من رِی و کی‌کی اسمیت اشاره نمود.