معنای زندگی: نگاهی به نمایش خانه‎ی کاغذی

خانه‎ی کاغذی نمایشی درباره ی زن و شوهری است که پس از سی سال زندگی مشترک، در شب سالگرد ازدواج خود به این نتیجه می‎رسند که همدیگر را تحمل کرده‎اند. آن‎ها دلیل بودن کنار هم را، دو فرزند خود می‎دانند اما متوجه آن می‎شوند که در زندگی فرزندان با همسران‎شان نیز جدایی افتاده است.

 

 

نویسنده‎ی نمایشنامه، حمید‎رضا نعیمی، معنای زندگی را در قالبی اجتماعی بیان کرده است. قالب اجتماعی‎ای که نه تنها شخصیت‎های نمایش را بلکه هر انسان دیگری را نیز می‎تواند در بر گیرد. هر کس در هر قشر و مکان، که این مسأله از دید جهان شمول نویسنده نمایشنامه خانه‎ی کاغذی نشأت می گیرد.

 

شخصیت‎های نمایش خانه‎ی کاغذی با طرح جملاتی چون: «وقتی همه مصرف کنن، خوشبخت می‎شن» یا «آدما قادرن در سه شماره بچه دار شن و مصرف کنن»، تلفیقی از نا همگونی‎ها و عنصرهای متضاد زندگی را در مصرف‎زدگی جامعه‎ی انسانی انعکاس می‎دهند. فرآیندی که محروم سازی انسان‎ها از زندگی را به دنبال دارد. اغراق موجود در توصیف چنین زندگی‎ای در خانه‎ی کاغذی، بیان نمادین شرایط بسیار سخت زندگی آدم‎های داستان است که نویسنده از طریق آن به هجو‎آمیز بودن زندگی روزمره انسان امروز تأکید می‎کند و طنز موجود در آن، نقشی موثر در شکل‎گیری اتفاق‎ها دارد و در رساندن مفاهیم مستقر در متن یاری می‎رساند.

 

در نمایش خانه‎ی کاغذی، کارگردان، مهدی برومند، درباره‎ی جهان واقعاً موجود، به صورت حقیقی و بی‎پرده سخن می‎گوید و زمانی که آن را به جهان آرمانی خود پیوند می‎زند، تصویری رمانتیک از آن ارائه می‎کند: «قصه‎های مادر بزرگ چه خوب تموم می‎شه». اما آن هنگام که چنین جهانی، به هر دلیلی، در پشت سر باقی می‎ماند و از میان می‎رود، حس اندوه سر بر می‎آورد و نوستالژی رقم می‎خورد: «حتی خوشبختی هم نمی‎تونه معنی زندگی باشه»، و این اشارتی است که نظر نویسنده‎ی نمایشنامه در آن مستتر گشته است. بنا بر توضیح فوق، نمایش خانه‎ی کاغذی برداشتی رمانتیک از شرایط اجتماعی است.

 

برومند با استفاده هوشمندانه از عناصری سمبلیک در اجرا چون خاموش و روشن شدن نور، نمایش را با تمام محدودیت‎های اجتماعی موجود، به خوبی پیش می‎برد. رویکردی که در طراحی صحنه، لباس، چهره‎پردازی و حتی پوستر و بروشور نمایش خانه‎ی کاغذی به خوبی استفاده شده است. نماد چنین شیوه‎ای را می‎توان در صحنه‎ای که پدر «سعید زندی» مشغول پک زدن به سیگار است یافت که عمق تفکر را به بیننده انتقال می‎دهد و تآثیر اندوه اندیشناک‎اش را روی تماشاگر می‎گذارد.

 

خانه‎ی کاغذی نمایشی مفهوم‎گراست و اندیشه‎ی نویسنده و کارگردان پیرامون معنای زندگی، به طرق مختلف در آن بیان شده است اما کلید رمز موفقیت این نمایش در دیالوگ‎ها، مونولوگ‎ها و بسط دادن آن به جایگاه فیزیکی شخصیت‎ها است. مسأله‎ای که با بازی خوب سعید زندی «پدر»، طیبه قاسم‎پور «مادر»، جواد قاسمی «پسر» و نسیم نوری «دختر» همراه شده است و نقش آفرینی ایشان نمایشی قابل باور همگام با حضور اندیشه و احساس را خلق کرده است.

 

غافل گیر‎ترین نقش آفرینی از آن سعید زندی «پدر» است. او به شکل جالبی در نمایش حل شده و بازی تحسین برانگیزی را به اجرا می‎گذارد و از صدا و چهره‎اش برای آن چیزی که نقش از او می‎خواهد، به خوبی استفاده می‎کند. بازی درخشان او با نگاه، سکوت، ایستادن و راه رفتن اش بیننده را به وجد می آورد و یکی از بهترین نقش آفرینی های چند سال اخیر را در تئاتر ایران به یادگار می گذارد.