در مورد باد اسپنسر قهرمان ایتالیایی سینما

 

 

عمده شهرت باد اسپنسر از فیلم هایی می آمد که با عنوان کلی ترینیتی شناخته می شدند و وسترن و شبه وسترن و یا سرشار از حادثه و زد و خورد و سرگرم کننده بودند و با زوج او و ترنس هیل ساخته شدند و هر دو را صاحب شهرتی ماندگار کردند.

 
در روزها و هفته های تلخی که هنر سینما بزرگانی چون مایکل چیمینو کارگردان جریان ساز آمریکایی و عباس کیارستمی فیلمساز شاخص و معناگرای ایرانی را از دست داد، شاید مرگ باد اسپنسر هنرپیشه فیلم های عامه پسند ایتالیایی واقعه کوچکی جلوه کند اما وی که در ۸۷ سالگی دار فانی را وداع گفت، به سبب قوه برقراری ارتباط با توده های عظیم و جذب خیل مردم به فیلم های کمدی ـ اجتماعی اش شایسته بذل توجهی بسیار بیشتر از همگنانش و فراتر از سایر کسانی است که به هر دلیلی در عالم فیلم‌های سطحی ماندند و هرگز چیزی فراتر از آن را هدف نگرفتند. برخی از آن‌ها به سخره گرفتن وسترن‌های اسپاگتی محسوب می‌شدند که خود نمونه‌های سطح پایین و مسخره وسترن‌های هالیوودی تلقی می‌شدند. باد اسپنسر نام مستعار و هنری مردی قوی جثه به نام کارلو پدرسولی بود که وقتی ۱۰ روز پیش در شهر رم و در میان اعضای خانواده اش درگذشت آن‌ها حتی حاضر نشدند دلیل دقیق مرگ وی را بگویند و در نتیجه رسانه های ایتالیا به این نتیجه رسیدند که او احتمالا بر اثر عوارض طبیعی پیری جان باخته است.

 

وام‌دار اسپنسر تریسی!

آنچه قطعی می نماید این است که در اواخر دهه ۱۹۶۰ هنگامی که زندگی هنری کارلو پدرسولی در آستانه اوجگیری بود، وی به این نتیجه رسید که به اسمی غیرمتعارف تر و آرتیستی تر از نام حقیقی اش نیازمند است تا بیشتر بتواند با توده ها چه داخلی ها و چه خارجی ها ارتباط برقرار کند و نامش راحت تر و سریعتر تلفظ شود و ظاهراً اقدام او ناصحیح و غلط نیز نبود زیرا تماشاگران اسپنسر را پسندیده و او را به عنوان زوج بانمک و حاضر جواب و اهل بزن و بکوب کاراکتر ترنس هیل در دل خود جا داده بودند. کارلو پدرسولی حتی مدعی بود که قسمت «اسپنسر» نامش را از اسم اسپنسر تریسی هنرپیشه معروف و قدیمی و فقید سینما وام گرفته و شاید تصور می کرد که قد کوتاه و جثه کوچک اسپنسر تریسی با هیکل غول پیکر او همخوانی دارد. حقیقت امر هر چه باشد، باد اسپنسر تبدیل به غول کمدی سینمای ایتالیا شد. غولی که با همه زد و خوردهایش و لت و پار کردن دشمنان و رقبا، قلبی پاک داشت و بهتر بگوییم موضوعات فیلم های او می خواستند چنین چیزی را القا کنند و او را غول مهربان سینما می نامیدند.

 

اولین شناگر زیر یک دقیقه

باد اسپنسر در سال ۱۹۲۹ در شهر ناپل ایتالیا بدنیا آمد و اولین پایه های شهرت او نه در سینما بلکه در عرصه ورزش گذاشته شد. وی اولین شناگر مرد ایتالیا شد که ۱۰۰ متر کرال را زیر یک دقیقه طی کرده است و بر همین پایه در المپیک های ۱۹۵۲ و ۱۹۵۶ هم حضور یافت. او پس از آن وارد کارهای نمایشی شد و در کار کلاسیکی همچون «Que Vadis» که در استودیوی قدیمی و معروف چینه چیتای رم ساخته شد، رل یک مامور زندان را بازی کرد و در فیلم های حادثه ای عادی نیز ظاهر شد.

 

کلیدی‌ترین واقعه

در سال ۱۹۶۷ بود که کلیدی ترین واقعه زندگی هنری باد اسپنسر روی داد و آن آشنایی و شروع همکاری وی با ترنس هیل دیگر هنرمند ایتالیایی بود که همچون خود او اسم واقعی (ماریو جیروتی) و تبارش کاملا ایتالیایی بود. این همکاری که بسیار موفق از آب در آمد، زندگی هر دو را عوض کرد و آنان را به اوج رساند. اولین فیلم مشترک آنها یک وسترن کمدی به کارگردانی جوزپه کولیتزی به نام «خدا می بخشد، من نه» بود و سال بعد از آن آنان در فیلم «Ace High» نیز شرکت کردند و ایلای والاک هم در این فیلم بازی داشت. آن گاه در سال ۱۹۷۰ فیلم «آنها مرا ترینیتی صدا می زنند» با حضور این دو بازیگر اکران شد و این فیلم تبدیل به پرفروش ترین فیلم سال ایتالیا شد و این رکورد سال بعد توسط قسمت بعدی این فیلم به نام «نام من همچنان ترینیتی است» شکسته شد و این یکی را انزو باربونی کارگردانی کرد. این وسترن های کمیک و سرشار از شوخی و برخوردهای افراطی با پخش گسترده در بازارهای جهانی اسباب شهرت و محبوبیت هر چه بیشتر باد اسپنسر و ترنس هیل شدند و این محدود به یک کشور و قاره خاص می شد و آسیا، اروپا، آمریکای جنوبی و حتی شمال آفریقا را هم در بر می گرفت. او سوالدو دو سانتیس رییس فعلی کمپانی فاکس شاخه ایتالیا می گوید: باید خاطره باد اسپنسر را گرامی داشت زیرا او بیشتر از بسیاری از هنرمندان، سینمای ایتالیا را به آن سوی مرزها برد و آن را محبوب و پرفروش ساخت.

 

رستوران دار ضد گانگسترها

باد اسپنسر و ترنس هیل با چنین مقدمات و پیش زمینه ای در ۱۸ فیلم در کنار یکدیگر نقش آفرینی کردند و اکثر آنها هم فروش قابل توجهی داشتند و از جمله این فیلم ها می توان «پلیس ناک اوتی» محصول ۱۹۷۳، «محو کنندگان جنایات» در سال ۱۹۷۷ و «دردسر مضاعف» در ۱۹۸۴ را مثال زد. در دهه های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ باد اسپنسر با بهره گیری از شهرت برخاسته از فیلم های فوق در چند سریال تلویزیونی در ایتالیا شرکت کرد که با اقبال مردم نیز مواجه شدند. از این مجموعه ها می توان به «مرد گنده»، «کارآگاه اکسترا لارج» و «I Delitti Del Cuoco» اشاره کرد که در آخری رل یک پلیس بازنشسته را ایفا می کند که رستورانی را در جزیره ایسچیا باز می کند اما آنجا هم اتفاقاتی می افتد که وی را وا می دارد که همچنان با گانگسترها بجنگند و از بسط جرم و جنایت در جزیره جلوگیری کند.


در سال ۲۰۰۳ اسپنسر کاری کرد که تا آن لحظه از وی در هنر سینما مشاهده نشده بود. او در فیلم «آوازه خوانی در پشت پرده ها» یک فرمانده قدیمی و پیر کشتی است که از روی عرشه کشتی بزرگش داستان فیلم و شرح ماوقع را برای بینندگان فیلم قرائت می کند و به واقع نریشن فیلم را انجام می دهد و به عنوان صدای قصه گو عمل می کند اما قصه گویی که بر خلاف اکثر همگنانش دیده می شود و ارمانو اولمی معروف که این فیلم را ساخت، او را مقابل چشم ها قرار می دهد. این اولین و شاید تنها رل واقعاً دراماتیک باد اسپنسر در یک زندگی سرشار از فیلم های سبک و سرگرم کننده و اکشن های خنده دار بود و تنها فیلم معناگرایی بود که باد اسپنسر بازی کرد. خود اسپنسر نیز بعد از آن تجربه یگانه اعتراف کرد این اولین باری بود که او احساس کرد واقعاً یک اکتور است و دارد بازی می کند و در سایر موارد کاراکتری ساده است که همه می توانند حدس بزنند حرکت بعدی اش چیست و چه می خواهد بکند. او به واقع غول تندخو اما دوست داشتنی و خوش نیتی بود که فقط خشونتش در رل ها و فیلم هایش مشاهده می شد و چون این کلیشه پذیرفته شده و بیش از ۴۰ سال بود که می فروخت هیچکس دلیلی برای تغییر آن نمی یافت و سبب و علتی برای ایجاد برداشت و تصویری تازه از وی مشاهده و حس نمی شد.

 

جذابیت فوق العاده سینما

عجبا که باد اسپنسر و بهتر بگوییم کارلو پدرسولی پیش از پرداختن به سینما و همزمان با کسب تجربه و مهارت در شنا، در دانشگاه رم درس حقوق قضایی می خواند و لیسانس آن را هم گرفت و در شنا هم فقط به همین مورد و همین رشته اکتفا نکرد و در واترپلو هم به درجات بالایی رسید و البته شنا رشته ورزشی اصلی تر وی محسوب می شد که در آن در المپیک های ۱۹۵۲ و ۱۹۵۶ در هلسینکی و ملبورن شرکت کرد و این که چطور شد او این رشته را پس از رسیدن به حد تخصص رها کرد و حاضر شد به سمت و سوی دیگری برود، طبعاً به جذابیت فوق العاده سینما بر می گشت و به این که او پس از خودنمایی در ورزش با اندام ورزیده ای که داشت احتمال و امکان درخشش در سینما را هم برای خود متصور می دید.

 

نامی که ابدی شد

جوزپه کولیتزی که پیشتر هم نامش آمد و با همسر کارلو پدرسولی و به روایت بهتر باد اسپنسر آشنایی داشت، در زمان تهیه فیلم «خدا می بخشد، من نه» از پدرسولی خواست رل اصلی مرد فیلم را بازی کند. او توانایی های ورزشی پدرسولی را می ستود و عمیقاً باور داشت که او اولا برای ایفای رل اصلی این فیلم بسیار مناسب است و ثانیاً توانایی کلی هنرپیشه شدن را دارد. لحظه و زمان تغییر نام پدرسولی و تبدیل شدن آن به باد اسپنسر همین فیلم بود زیرا کمپانی تهیه کننده فیلم معتقد بود فیلم در صورتی در بازارهای وسیع آمریکایی خواهد فروخت که یک اسم مدل آمریکایی و آشنا برای مردم این کشور در آفیش فیلم بیاید و اگر اسامی ایتالیایی بیاید، بینندگان در آمریکای شمالی نسبت به آن احساس غریبگی خواهند کرد و فیلم نخواهد فروخت و این چنین بود که نام باد اسپنسر شکل گرفت و ابدی شد و حتی در مجامع ایتالیایی نیز از آن پس او را با همین اسم می شناختند.

 

راز موفقیت

راز توفیق کارهای مشترک او و ترنس هیل که هم اینک نیز دائماً از شبکه های تلویزیونی و ماهواره ای جهان منجمله ایران پخش می شود سادگی و سرشار بودن از اتفاقات معمولی ولی برخوردهای جذاب است و از ابتدا تا انتهای فیلم سلسله حوادثی روی می دهد که شاید بی منطق بنظر برسد اما تماشایی است و به روایتی اسپنسر و هیل از راه می رسند و یک گوشه شهر را با یک سری دعوا و برخورد فیزیکی با هر کس که از راه می رسد با خاک یکسان می کنند. حتی نیویورک تایمز که همیشه ادعا داشته راجع به هر فیلمی مطلب نمی نویسد و فقط با کلاس ها را تحویل می گیرد، نتوانست به اسپنسر و زوج هنری او بی تفاوت بماند و اسپنسر را یک خرس انسان وار دوست داشتنی خواند و فیلم های آنان را به خاطر حماقت توام با نیت خوش کاراکترها ستود و متذکر شد که نیازی به نگرانی پیرامون این آدم ها نیست زیرا وقتی پتک هم بر سر آنها فرود می اید. کارتون وار هرگز نمی میرند و شاید به همین خاطر بود که اسپنسر طی مصاحبه ای در سال ۱۹۸۳ گفت: نه من و نه ترنس هیل خشونت را نمی پسندیم و بر خلاف آنچه در فیلم های ما می بینید از آن استقبال نمی کنیم و به همین خاطر است که خشونت های ما در فیلم ها همگی خنده دار و فانتزی است و هیچ اثر مرگباری ندارد و به واقع مسخره بازی است.

 

به درخواست نخست وزیر

از جهان وسیع و دائماً در حال افزایش و وسعت باد اسپنسر می توان به این نکته هم اشاره کرد که وی پس از بازی در رل یک خلبان در فیلم «تمامی راه با بچه ها» به این شغل خطرناک و دشوار علاقمند شد و آن را آموخت و یک شرکت پروازی به نام میستال ایر را هم از سال ۱۹۸۱ راه اندازی کرد که کار آن انجام سفرهای هوایی و در اختیار گذاشتن هواپیما برای متقاضیان پرواز بود.

و باز نشانه دیگری از جهان ویژه باد اسپنسر این مسئله بود که وی در سال ۲۰۰۵ به درخواست سیلویو برلوسکنی نخست وزیر وقت ایتالیا در انتخابات سیاسی کشورش هم شرکت کرد تا به پست یکی از مقام های ایالتی محل زندگی اش دست یابد که البته ناکام ماند و دیگر به سمت سیاست نرفت. توضیحی که او در این خصوص ارائه داد، تاکیدی تازه بر حس کمیک او بود که البته از یک بازیگر قدیمی فیلم های کمدی ـ حادثه ای انتظاری جز این هم نمی رفت. وی گفت: طی زندگی ام هر کاری را انجام داده بودم بجز ۳ کار و آنها حضور در نمایش های باله، سوارکاری و سیاستمدار شدن بود و از آنجا که ورود به دو عرصه اول برایم غیرممکن بود، سومی را به توصیه یک دوست پذیرفتم اما متوجه شدم که کارهای سیاسی از آن دو تای دیگر هم هولناک تر است.