ذهن انسان به تعبیر فروید در سه سطح تقسیمبندی میشود؛ اگو یا من که انسان رفتاری نرمال و طبیعی دارد. سوپراگو یا فرامن که انسان با دستورات بیپایان و ناممکن امرونهی میشود، در مقابل ما هیچگاه نمیتوانیم اینهمه مطالبه را برآورده کنیم و هر چه بیشتر از آن اطاعت کنیم بیشتر ما را گناهکار و محکوم میکند و اید یا نهاد سطحی ست که مخزن رفتارهای لذت جویانه و ممنوع است. آنچه مطلوب ماست پیوند عمیقی ست که از نظر فروید میان فرامن و نهاد وجود دارد: این ارتباط ماهیت ناآگاهانه دین را بازنمایی میکند (واژه ناخودآگاه در اینجا به معنای جریان انرژی ست که همهی رویدادها را به هم مرتبط میکند و از خلال همه شخصیتها و کنشهای آنان میگذرد) که هرگاه فردی خود را تنها در ساحت مذهب محدود میکند مدام میان اجرای دستورات بیپایان و درونی کردن فرامن یا بازگشت به لذتهای غریزی و نهاد جابهجا میشود.
ادامه مطلب تحلیل فیلم ژوان مادر فرشتگان Mother Joan of the Angels؛ سفری هبوط انگیز به ناخودآگاه دین