آندره وایدا کارگردان سرزمین موعود درگذشت

 

 

به گزارش رسانه های لهستانی آندره وایدا کارگردان بزرگ برنده اسکار که «سرزمین موعود» از آثار او بود در سن ۹۰ سالگی درگذشته است. او اغلب عضو ممتاز "مکتب فیلم لهستانی" که در اوایل دهه ۱۹۵۰ تشکیل شد شناخته می شد.

 

او در ساخت بسیاری از فیلم هایش از جمله کانال، مرد مرمری، مرد آهنین و کاتین از تاریخ متلاطم لهستان الهام گرفته بود. او در سال ۲۰۰۰ جایزه افتخاری اسکار را به پاس خدماتش به عالم سینما دریافت کرد. فیلم های وایدا چهار بار نامزد بهترین فیلم خارجی اسکار شده بودند.

 

مرد آهنین در سال ۱۹۸۱ برنده نخل طلایی کن شد. وایدا گفته بود که "پروردگار نیک به کارگردان ها دو چشم عطا کرده - یکی برای نگاه کردن داخل دوربین است و دیگری برای پایین هر آنچه در اطرافشان می گذرد." او اخیرا در بیمارستان بستری شده بود. گزارش های تایید نشده حاکی است که او در اثر نارسایی ریوی درگذشته است.

 

آخرین فیلم وایدا (پویدوکی) سرگذشت یک نقاش آوانگارد به نام ولادیسلاو استرزمینسکی را به تصویر می کشد. این فیلم اخیرا به عنوان نامزد رسمی لهستان در دسته بهترین فیلم خارجی اسکار ۲۰۱۷ معرفی شد. وایدا در سال ۱۹۲۶ در شهر سووالکی در شمال شرقی لهستان متولد شد. پدرش از قربانیان قتل عام افسران ارتش در کاتین توسط نیروهای اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۴۰ بود. او در جنگ جهانی دوم به نیروی مقاومت پیوست. او بعدا آموزش نقاشی دید و بعد وارد مدرسه فیلم لودز شد.

 

آندره وایدا عموما به عنوان یکی از مهمترین سینماگران لهستان پس از جنگ جهانی دوم شناخته می‌شود. او با وجود نظام استالینی و اختناق حاکم بر کشورش، همواره به درونمایه‌های سیاسی علاقه نشان داده است. پیش از انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران، بیشتر فیلم‌های آندره وایدا در ایران به نمایش در می آمد، اما بیشتر در سالن‌های ویژه‌ای مانند کانون فیلم تهران. برخی از آثار او مانند فیلم بلند «سرزمین موعود» (۱۹۷۴) در چارچوب "جشنواره جهانی فیلم تهران" با استقبال فراوان تماشاگران روبرو شد. با اوج‌گیری اعتراضات در لهستان، آندره وایدا از اوایل دهه ۱۹۸۰ به اردوی منتقدان پیوست، آشکارا زبان به انتقاد باز کرد و کوشید فیلم‌های خود را در شرایطی آزاد در کشورهای اروپای غربی کارگردانی کند.

 

وایدا به ویژه با فیلم سینمایی «دانتون» که آن را در فرانسه کارگردانی کرد، با سلطه "دیکتاتوری خلقی" در کشور خود تسویه حساب کرد. این فیلم تاریخی به ماجراهای انقلاب کبیر فرانسه در "دوران ترور" (سال ۱۷۹۴) می‌پردازد، اما وایدا با زبانی کنایی التهابات و کشمکش‌های سیاسی لهستان را در آن بازتاب داد. وایدا در فیلم خود در برابر نظرات خشن و افراطی روبسپیر، از میانه‌روی و آزادمنشی دانتون دفاع می‌کند.

 

فیلم "دانتون" یکی از بهترین فیلم‌های سال ۱۹۸۳ بود و جوایز فراوانی به دست آورد، از جمله جایزه سزار (جایزه ملی سینمای فرانسه) و جایزه بفتا (آکادمی هنرهای سینمایی بریتانیا) را از آن خود کرد. وایدا در سال ۲۰۰۷ فیلم نیز برای فیلم سینمایی «کاتین» جایزه بفتا را از آن خود ساخت. او در سال ۲۰۰۰ به خاطر "پنج دهه کار خلاقه در سینما" یک اسکار افتخاری دریافت کرد.