نقد فیلم فارغ التحصیل Graduation ساخته کریستین مونگیو، نخل را به مونگیو بدهید!

کارگردان رومانیایی؛ کریستین مونگیو که در سال 2007 برای درام سقط جنینی «چهار ماه، سه هفته و دو روز» توانست نخل طلای جشنواره کن را به خانه ببرد، امسال با درام تلخ دیگری از کشور رومانی با نام «فارغ التحصیلی» در بخش اصلی جشنواره شرکت کرده است.

می‌توانم خیلی صریح بگویم که به نظر من فیلم جدید مونگیو تا اینجای کار بهترین فیلم بخش اصلی است. فیلم درام نفسگیری است که حول مفهوم وفاداری به عهد می‌چرخد. در این فیلم بازیگر کهنه‌کار تئاتر رومانی؛ آدریان تایتی‌انی در نقش دکتر رومئو آلده‌آ ظاهر شده است. دکتر آلده‌آ در فیلم رابطه‌ی بسیار مشقت‌بار و پیچیده‌ای با دختر 18 ساله‌اش؛ الیزا دارد. در فیلم مونگیو بازیگر نقش الیزا ماریا دراگوس است که اگر اندکی به حافظه‌امان فشار بیاوریم، می‌توانیم او را در فیلم «روبان سفید» میشائیل هانکه به یاد بیاوریم. البته این تنها یادآوری فیلم جدید مونگیو در مورد شباهت سینمایش با جهان میشائیل هانکه نیست. «فارغ التحصیلی» به واقع شبیه‌ترین فیلم ممکن به جهان فیلمسازی فیلمساز اتریشی است. به ویژه شبیه به «پنهان». به همان اندازه خفقان آور، سرکوبگر، سیاسی.

الیزا دختری دبیرستانی و نابغه است که امید زیادی برای کسب بهترین نمره برای بورس شدن به یکی از دانشگاه‌های لندن دارد. او و پدر و مادرش در شهر کلاژ رومانی زندگی‌می‌کنند. خانواده‌ی کوچک او به موفقیت‌های الیزای نوجوان خود مفتخر هستند. الیزا به واقع شانس بزرگی برای ترک کردن کلاژ به دست آورده است اما او هنوز مشکلاتی برای سفر به لندن دارد. مادر او یک زن افسرده است که اکثر اوقات در یک بیمارستان روانی بستری است. اما مشکل اصلی گذشته‌ی پدر است. دکتر آلده‌آ گویا گذشته‌ی تاریکی در زندگانی‌اش دارد که گاها تبعات آن دامان خانواده را می‌گیرند. حمله به با سنگ به ماشین دکتر و محل کارش از همین جا نشات می‌گیرند. اما مهمترین تهدید علیه زندگانی او یک روز قبل از امتحان سذنوشت‌ساز الیزا رخ می‌دهد. الیزا از سوی فرد یا افرادی نامعلوم ربوده می‌شود و مورد یک تجاوز ناموفق قرار می‌گیرد. الیزا فرار می‌کند اما از نظر روانی کاملاً ویران است و توانایی امتحان دادن ندارد...

باید اعتراف کنم که این بهترین فیلم کریستین مونگیو است هر چند با اینکه نیم ساعت آخر فیلمنامه‌ بیهوده حادتر و پیچیده‌تر می‌شود، فیلم تا انتها درخشان و خیره‌کننده پیش می‌رود. آدرین تیتیه‌نی در نقش اصلی فیلم یک کاندیدای جدی برای دریافت جایزۀ بهترین بازیگر مرد محسوب می‌شود. فیلم به طور مشخص رابطه‌ی پیچیده‌ی یک پدر با دختر نوجوانش را روایت می‌کند. مونگیو در فیلم به صورتی کاملاً هوشمندانه‌ای راز مخوف زندگانی پدر را از مخاطب پنهان می‌کند تا اینگونه تعلیق فیلم را تا لحظات پایانی آن کشدار نماید. از سویی دیگر فیلم او در بازنمایی شرم پدر از دختر خود نیز به شدت موفق است. پدری که به واقع گذشته‌ی تاریکش باعث از دست رفتن موقعیت ممتاز دخترش شده است. در هر صورت من گمان می کنم که فیلم مونگیو می‌تواند اصلی ترین نامزد کسب نخل طلای امسال باشد. البته هنوز اصغر فرهادی-فیلمساز محبوب ایرانی‌ام- را ندیده‌ام. فیلم فرهادی پایان بخش فیلم‌های نامزد نخل طلا خواهد بود.