فتحی،  کیمیایی  نوین .

کیفر سومین فیلم حسن فتحی پس از سه بار در نمی‎زند و ازدواج به سبک ایرانی در مدیوم سینمایی می‎باشد. فتحی را پیش از آنکه پستچی ... را بسازد، کارگردانی موفق در تلویزیون می دانستیم ـ که مجموعه‎های موفقی چون شب دهم، میوه ممنوعه، و مدار صفر درجه را ساخته است. کارگردانی که نبض بیننده‎ی تلویزیون را در دست دارد و می داند که مخاطب این رسانه از او چه می خواهد ـ تا کارگردان فیلمی چون ازدواج به سبک ایرانی.

ازدواج به سبک ایرانی زمانی ساخته شد که فتحی تجربه‎ای را در سینما نداشت و برای سنجیدن توانایی‎هایش در این حیطه، فیلمنامه‎ای ساده برای کار را انتخاب کرد. این تجربه باعث شد فیلم دوم او از لحاظ گفتگونویسی به شدت دوست داشتنی باشد. دیالوگ‎های منحصر بفرد و آهنگین که نمونه‎اش را قبلا از او در تلویزون دیده و به این شکل کمتر در سینما شاهدش بوده‎ایم . فیلمی که هم از لحاظ فیلمنامه و هم از لحاظ نوع دکوپاژ و میزانسن، کاری به شدت پیچیده و غیر قابل حضم برای مخاطب عادی سینما در یک بار دیدن بود.

بعد از پستچی ... و بررسی و تحلیل و دیدن واکنش هایی که نسبت به آن شد‎، فتحی در کمتر از یک سال فیلمی دیگر ساخت. کیفر فیلمی نه ضعیف تر از پستچی بلکه سنجیده تر از آن است که به نسبت دیالوگ‎های پیچیده‎ی کمتری در آن دیده می شود و آن چه می بینیم داستانی‎ست با روایت یک دست است. البته همچنان قدرت و کارگردانی او در پستچی ... را اینجا نیز مشاهده می کنیم . خصوصا اینکه کیفر از بازیگران و لوکیشن‎های بیشتری برخوردار است.

کیفر از لحاظ داستان نیز شباهت هایی را با پستچی ... دارد. در پس زمینه‎ی هر دو فیلم عشق و ناموس دزدی حرف اول را می زند ( آنچه در فیلم‎های کیمیایی نمود بیشتری دارد.) در پستچی... عشق باعث رقم خوردن تمامی اتفاقات در سه طبقه می شود. از سویی در کیفر نیز عشق باعث انتقام‎گیری، اعدام و تمامی جریانات فیلم می‎شود . آن‎چه از برایند کارهای فتحی در سینما برداشت می‎شود حمایت از زنان است -البته نه آن سینمای میلانی- در مقابل مردان در هر سه فیلم سینمایی او .

کیفر عاری از نقص و ایراد نیست‎. اما آن‎چه همچنان بر روی آن اصرار دارم قدرت کارگردانی ست که این کمبود‎ها را می‎پوشاند . از دیگر نقاط قوت کیفر ایفای نقش بعضی از بازیگران می‎باشد که البته برخی از آن‎ها درست انتخاب نشده‎اند.

مصطفی زمانی ایفای نقش خوبی دارد. او توانسته است خود را از یوزارسیف جدا کند و نقشی متفاوت بازی‎های قبلی را ایفا کند. بازی او در برخی لحظات نوید دهنده‎ی ظهور بازیگری در سینماست که جای خالی آن در این دوران بی بازیگری حس می‎شود. او هم از لحاظ چهره مناسب و هم از توانایی بالایی در بازیگری برخوردار است. خصوصا سکانس‎هایی که در سکوت می‎گذرد و باحرکات صورت و بدن انتقال موضوع و پیام می‎کند.

نقطه‎ی ضعف کیفر در کنار کمبود‎هایی که در برخی لحظات فیلمنامه احساس می‎شد همان بازیگران هستند ( می‎شد این کمبود‎های فیلم نامه‎ای را مرتبط با ساخته شدن فیلم در کشور ایران دانست‎، که باز هم توجیهی مناسب برای وجودشان در فیلم نمی باشد ) .

هانیه توسلی یکی از معدود بازیگرانی است که به نظر می رسد چهره‎اش بیش از توانایی هایش مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به این که قرار نیست فیلم به جزیئات زندگی تک تک افراد فیلمنامه وارد شود آنچه ما از این شخصیت می‎بینیم نکات مبهمی را از زندکی‎اش در ذهن ما ایجاد می‎کند که هر چند سعی شده با بیان دیالوگ پوشانده شود اما با آنچه می بینیم تناقض دارد و شخصیت او را یکی از بد‎های فیلم می کند .

مریلا زارعی نیز در برخی لحظات با آنچه قبلا از او در فیلمی مثل سرباز‎های جمعه دیده‎ایم شباهت‎هایی را (بازی مریلا زارعی در برخی سکانس یکی دیگر از شباهتهای کیفر و فیلم‎های کیمیایی است.) دارد و توانسته از آن تجربه‎اش که منجر به دریافت سیمرغ نیز برای او شد استفاده و بازی خوبی را ایفا کند. ایفای نقشش این بار از سوی داوارن جشنواره ستایش نشد‎.

لحظات خوب داستان و نوع کارگردانی فتحی به گونه‎ای است که در رفتن چند لحظه خطا از زیر دستان او نکته‎ی منفی‎ای در کارنامه‎ی او محسوب نمی‎شود . فتحی نشان داده که می‎تواند این نکات ریز را هم کار به کار کمتر کند و از خود کارگردانی بسازد که صاحب سبک در سینما باشد .

در همین رابطه مشاهده کنید:

حسن فتحي، سرانجام سكوتش را شكست و از روند نمايش فيلم «كيفر» گلايه كرد.