نگاهی دوباره به من٬ دنیل بلیک، از خلال گفته‌های کن لوچ در مورد فیلم

 

 

کن لوچ، کارگردان سرشناس بریتانیایی، دو سال پیش گفت ممکن است بازنشسته شود ولی در سن ۷۹ سالگی امسال برای دومین بار جایزه نخل طلا جشنواره سینمایی کن برای بهترین فیلم را دریافت کرد.

 
کن لوچ که بیش از ۵۰ فیلم در کارنامه خود دارد، امسال با فیلم «من، دنیل بلیک» برای سیزدهمین بار در بخش رقابت برای بهترین فیلم جشنواره کن شرکت کرد. او درست ده سال پیش به خاطر فیلم «بادی که ساقه‌های جو را تکان‌ می‌دهد» اولین بار این جایزه را برد. کن لوچ در فیلم «من، دنیل بلیک» نظام خدمات اجتماعی بریتانیا را به چالش می کشد. او می گوید که با این داستان "می خواهد دل بینندگان را به درد بیاورد و در عین حال آنها را به خشم بیاورد."

 

دنیل بلیک که نقش او را دیو جونز٬ کمدین انگلیسی بازی می کند، مرد سالخورده‌ای ساکن شهر نیوکاسل است که پس از حمله قلبی دیگر نمی تواند کار کند. اما اداره کار و بازنشستگی پس از آزمایش او اعلام می کند که شرایط کار کردن را دارد. دانیل بلیک به این تصمیم اعتراض می کند و در مدتی که منتظر نتیجه شکایت است تنها منبع درآمد او دریافت کمک هزینه بیکاری است. با توجه به وضعیت جسمی اش نمی تواند مشاغلی را که اداره کار به او پیشنهاد می کند انجام دهد. در نتیجه کمک هزینه او قطع می شود و گرسنگی می‌کشد.

 

کن لوچ که در بخش اعظم فعالیت سینمایی خود روی کارزارهای اجتماعی تمرکز کرده، معتقد است در خدمات اجتماعی بریتانیا شروطی که برای دریافت کمک هزینه تعیین شده "چرخه باطلی برای کلافه کردن و تحقیر درخواست کنندگان تا جایی است که به مرور آنها از حق خود برای دریافت کمک های اجتماعی صرفنظر کنند و در نتیجه از پوشش خدمات اجتماعی کشور حذف شوند." او می گوید: "این روش برخورد حکومت تصادفی نیست. فقر، تحقیر و بی حرمتی که مردم دچار آن می شوند آگاهانه اعمال می شود."

 

پیامدهای انسانی

 

کن لوچ می افزاید: "حکومت آگاهانه ناکارآمد و یا بی رحم است و می داند که تحت تاثیر این شرایط مردم کلافه و ناامید خواهند شد، گرسنه خواهند ماند و حتی ممکن است خودکشی کنند. در رسانه ها افرادی را که از سیستم خدمات اجتماعی کمک می گیرند سربار دیگران توصیف می کنند. ولی تحقیقاتی که صورت گرفته نشان می دهد فقط یک درصد از درخواست ها برای کمک هزینه تقلبی هستند." "به عنوان نمونه، این درصد خیلی کمتر از رقم فرارهای مالیاتی است." "اما یک چنین دیدگاهی وجود دارد که می گوید اگر کسی فقیر است تقصیر خود اوست. اگر کسی بیکار شده تقصیر خود اوست. تمام این کارها را می کنند تا تعداد افرادی که کمک هزینه دریافت می کنند کاهش پیدا کند و در نتیجه آن آسیب پذیرترین و محتاج ترین افراد در جامعه مصیبت می کشند."

 

نیم قرن پیش کن لوچ فیلمنامه «کتی به خانه بازمی گردد» را برای شبکه بی بی سی نوشت که نگاهی بود به وضعیت افراد بی خانمان در بریتانیای سال ۱۹۶۶. او می گوید تازه ترین فیلمش تصویر کوتاهی است از مشکلات زندگی در بریتانیای سال ۲۰۱۶. "در این فیلم می خواستیم پیامدهای انسانی سیاست های خدمات اجتماعی را بررسی کنیم و نشان دهیم تاثیر آن بر روابط انسانها چیست و چگونه زندگی و شخصیت آنها را تغییر می دهد."

 

کن لوچ و پل لاورتی فیلمنامه نویسی که سالهاست با او همکاری می کند، چندین ماه به شهرهای مختلف بریتانیا، مثل نیوکاسل، لیورپول و گلاسکو سفر کرده و با کسانی که دنبال کار می گردند و یا قراردادهای موقت و حقوق بسیار ناچیزی دارند گفتگو کردند. کن لوچ می گوید: "این بررسی را در شهر زادگاه خودم نانیتون و با صحبت با یک مرد جوان و بیکار که در یک خوابگاه نهادهای خیریه می خوابید شروع کردیم. او هر قرارداد کاری بی ارزشی را که به او پیشنهاد می شد و حقوق بسیار ناچیزی داشت می پذیرفت چون به گفته خودش تقاضا برای کمک هزینه و حقوق بیکاری تحقیر آمیز است." "او چند هفته ای بیکار بود و هفت قبل از ملاقات با ما چند روز حتی برای خریدن غذا هم پول نداشت. من یخچال او را دیدم خالی خالی بود."

 

فقر شدید

 

کن لوچ و پل لاورتی می گویند یکی از صحنه های مهم فیلم مراجعه مادری که چندین روز غدایی برای خوردن نداشته به یک خیریه است و براساس رویدادهای واقعی در یکی از این نهادهای خیریه در شهر گلاسکو نوشته شده است. او می گوید:"حکومت بی شرمانه فعالیت مراکز خیریه توزیع غذا را ستایش می کند. در حالیکه در سال ۲۰۱۶ اینکه گروهی از مردم به خاطر فقر باید بین پرداخت قبض برق و گاز و یا خرید غذا یکی را انتخاب کنند واقعا اسفبار است."

 

"سال ۱۹۴۵ پس از جنگ جهانی دوم، مردم بریتانیا بشدت فقیر بودند. ولی حتی در آن شرایط کسی گرسنه نمی ماند چون جامعه و اطرافیان اجازه نمی دادند و نمی پذیرفتند که کسی گرسنگی بکشد." "می دانیم که شرایط فعلی نتیجه و میراث سیاست های فردگرایانه ای است که دولت های پیاپی در بریتانیا دنبال کرده اند. واقعا تکان دهنده است که از یک طرف بریتانیا کشور بسیار ثروتمندی است و اقشار فوقانی جامعه ثروت کلانی دارند و همزمان در اقشار پایین جامعه یک چنین فقر و هراسی وجود دارد."

 

فیلم «من، دنیل بلیک» ستایش گسترده منتقدان را برانگیخته و مجله ونیتی فر آن را "یکی از بهترین فیلم های کن لوچ، درامی لطیف در توصیف مصیبت و اثری سوزاننده و تاثیر گذار مرتبط با شرایط اجتماعی" توصیف می کند. کن لوچ که ماه آینده ۸۰ ساله خواهد شد، تاکید می کند این فیلم که داستانش مربوط به شرایط فعلی بریتانیاست برای مخاطبان بین المللی نیز جالب خواهد بود. "در روشهای مدیریت و هدایت جوامع امروزی یک بی رحمی آگاهانه ای وجود دارد که درنتیجه آن با آسیب پذیرترین افراد جامعه، مثل معلولین، ناعادلانه رفتار می شود." "آنها معمولا نمی توانند یک زندگی انسانی داشته باشند و رنج و مصیب فراوانی تحمل می کنند. وجود یک چنین وضعیتی در مرکز جهان امروزی واقعا تکان دهنده است."