ویژه یک سالگی «آکادمی هنر»

به نام خالق زیبایی ها

دی ماه سال 1388 گروهی از فارغ التحصیلان تحصیلات تکمیلی هنر و علوم انسانی تصمیم بر این گرفتیم تا پایگاهی را راه‎اندازی کنیم که اغلب دانش‎پژوهان هنر جای آن را خالی می‎دیدند. پایگاهی که در مواجهه با حوزه‎های مختلف هنر رویکردی علمی را مدنظر قرار دهد. متأسفانه چه در حوزه نشریات کاغذی و چه نشریات فضای سایبری، جای پایگاهی با این مشخصات که به صورت گسترده وارد تعامل با مخاطبین شود خالی بود. در سینما تنها فصلنامه فارابی با تیراژ کم وجود دارد که شاید عمده مخاطبین سینما توانایی دسترسی به آن را نداشته باشند زیرا به دلیل برخی اقدامات عجیب چند سالی این نشریه درون سازمانی می‎شود تا خبری بپیچد که این نشریه با وجود سرمایه‎گذاری دولتی دیگر منتشر نمی‎شود. در ادبیات هم وضع چندان متفاوت نیست نشریاتی مانند نوشتا که رویکردی تخصصی دارند چگونه عرضه می‎شوند؟ آیا عرضه آن‎ها همانند نشریات علمی-پژوهشی بسیار محدود نیست؟ در حوزه تجسمی وضع کمی بهتر است زیرا به دلیل محدود بودن این حوزه در کشورمان، لااقل نشریه حرفه هنرمند در حوزه هنرهای تصویری و –به تازگی- نشریه هنر فردا توانسته‎اند مقبول مخاطبین در سطح قابل قبولی قرار گیرد. دغدغه برای تک‎تک نفراتمان وجود داشت تا پایگاهی شکل گیرد که فرهیختگان هنر به آن اطمینان و مشتاقان هنر هم برای آگاهی بیش از پیش به آن رجوع کنند.

پس از رایزنی‎های مختلف با پژوهشگران و اساتید دانشگاه در خردادماه 1389 بالاخره «آکادمی هنر» با در نظر گرفتن اغلب رشته‎های هنر از منظری پژوهشی، تحلیلی، خبری و آموزشی فعالیت خود را آغاز کرد. در حال حاضر یک سال از فعالیت این پایگاه می‎گذرد. قطعاً برای آن چشم‎اندازی بسیار وسیع‎تر درنظر داشتیم اما وقتی یک گروه مستقل بدون وابستگی‎ به بودجه‎های سازمانی بخواهد دوام بیاورد کاری بس دشوار است. با وجود عدم تحقق تمامی پیش‎انگاشته‎هایمان ولی با جرأت می‎توانم بگویم نوشته‎ای در «آکادمی هنر» منتشر نشد که بعدها از انتشارش احساس شرمساری کنیم یا با ایجاد خوراکی غیر فرهنگی در فکر افزایش تعداد مخاطب باشیم.

در سال گذشته «کانون آکادمی هنر» چند برنامه را اجرا کرد اما به دلیل پاره‎ای از مشکلات که مخاطبین تخصصی هنر بر آن واقف هستند، تصمیم بر آن شد مدتی برنامه‎ای نداشته باشیم تا برای سال آینده با برنامه‎ای حاضر شویم که مشکلات احتمالی برای آن پیش نیاید. برای سال پیش رو برنامه‎های خاصی داریم که انشالله اگر مشکلی پیش نیاید به زودی سرفصل‎های آن را ارائه خواهیم کرد. جا دارد از تمامی دوستانی که در این یک سال چه به صورت مستمر و چه به صورت مقطعی با ما همکاری داشتند و از تمامی مخاطبین و همراهانمان تشکر کنم.  امید داریم آزمون و خطاهای این یک سال با همراهی شما عزیزان هم‎چون سال پیش منجر به کاهش درصد خطاها شود.

در پایان سرمقاله خردادماه باید پاسخ مسئله مهمی را باید بدهم. «آکادمی هنر» -همان‎طور که مشخص است- بیشتر از سایر رشته‎ها به سینما پرداخته که این سؤالاتی را برای برخی از دوستان و مخاطبین ایجاد کرده است. پاسخ به این مسئله را در چند مورد بیان خواهم کرد:

1-     هنر سینما اغلب هنرها را در خود جای داده است.

2-     محصول سینمایی در دسترس‎تر از محصولات سایر هنرها برای مخاطبین است. شما برای تماشای شاهکار میکل‎ آنجلو باید به ایتالیا بروید و آن را بر روی سقف کلیسای سیستین مشاهده کنید. برای تماشای یک اجرا از یک گروه تئاتر یا باید خود را در آن بازه زمانی مثلا به برادوی برسانید یا این‎که گروهی از برادوی در شهر شما حاضر شود اما در حال حاضر فیلم‎های سراسر جهان را به راحتی می‎توانید در زمان اکرانشان دانلود کنید.

3-     مناسبات سینما و کشورمان: در ایران تئاتر که بسیار محدود و سینما کاملا به هنری دولتی بدل شده است. هنر تجسمی برعکس سینما کاملا در حوزه خصوصی معنا می‎یابد؛ پس مشخص است که سایر هنرها از هر نظر؛ چه حجم خبرها و چه رویدادها توان رویارویی با یک هنر دولتی با بودجه‎ای کلان را ندارند.

سه دلیل فوق اجتناب ناپذیر است و ما در آغاز راه سعی داشتیم با علم بر این شرایط تعادلی بین حوزه‎های مختلف بیان کنیم اما هر چه در رایزنی‎های پیش از راه اندازی سایت در سایر حوزه‎ها جلو می‎رفتیم به در بسته می‎خوردیم.

4-     از هر 7 نفر فارغ التحصیل ادبیات و هنرهای نمایشی در تحصیلات تکمیلیِ هر سال، لااقل 2 نفر با تسلط خاصی می‎توانند در مورد رشته خود تولید اندیشه کنند اما در زمینه تجسمی پیدا کردن چنین اشخاصی بسیار دشوار است و هنوز نتوانسته‎ایم اشخاصی را بیابیم که با تسلط بر نقد هنری قلم بزنند. لازم به اشاره است که رشته‎های تجسمی بیشتر هنرمند بیرون می‎دهد تا پژوهشگر.

5-     عدم خبررسانی سایر حوزه‎ها از برنامه‎های خود: وقتی هنرهای دیگر به شکل خصوصی دنبال می‎شوند در نتیجه خبرگزاری‎ها هم کمتر به آن‎ها می‎پردازند. در حوزه اطلاع رسانی خبرگزاری‎های مختلف و خوبی داریم اما تنها کافی است سری مثلا به بخش تجسمی بیاندازید تا مشاهده کنید هر چند روز یکبار به روز می‎شوند. با این وضع حوزه اطلاع رسانی بر دوش خود هنرمندان، انتشارات، گالری‎ها و سایر مراکز می‎افتد که حتی برخی فاقد یک پایگاه اینترنتی در چنین دورانی که خبرها در لحظه به تمام جهان می‎رسد، می‎باشند.

این مسائل ما را به مسیری سوق داد که نیمی از فعالیتمان را به سینما و نیمی دیگر را به سایر رشته‎های هنری اختصاص دهیم. در همین سینما هم با وجود این همه خبرگزاری، این بودجه‎های کلان و نشریات متعدد اگر بخواهید یک مطلب تخصصی یا یک عکس از عوامل یک مجموعه پیدا کنید بهتر است از خیر آن بگذرید. مثلا برای مطلبی به پرتره حمید خضوعی ابیانه نیاز داشتیم و هر چه صفحات مختلف اینترنت را جست‎وجو کردیم –با این وجود که اغلب منتقدین او را جزء سه فیلمبردار تاریخ سنیمای ایران می‎دانند- نیافتیم در عوض اگر یک عکس از بازیگری در لباس احرام بخواهید چند خبرگزاری رسمی کشور، صدها پایگاه سایبری و ده نشریه خواهید یافت. پس وضع در سینما هم با وجود مسائلی که شرح آن رفت چندان خوب نیست و امید داشتیم بتوانیم گوشه‎ای از این جای خالی را پر کنیم.

به امید همراهی همیشگی شما مخاطبین عزیز